Składki ZUS - Aktualne i historyczne

04/10/2016

Zgodnie z wyrokiem Trybunału Konstytucyjnego, kwota wolna w obecnej wysokości obowiązywać będzie jeszcze tylko przez dwa miesiące. W listopadzie, przepis dotyczący kwoty wolnej straci moc.

Przypomnijmy, iż w październiku 2014 roku ówczesny Rzecznik Praw Obywatelskich skierował do Trybunału Konstytucyjnego wniosek o zbadanie zgodności z Konstytucją wysokości kwoty wolnej od podatku (szczegóły dostępne są tutaj). Kwota ta nie była bowiem waloryzowana od wielu lat i jest obecnie jedną z najniższych nie tylko w Europie, ale i na świecie.

Rzecznik Praw Obywatelskich zaskarżył obowiązujące w tym zakresie przepisy, gdy okazało się, że kwota wolna od podatku (wynosząca obecnie jedynie 3091 zł) jest w Polsce niższa od kwoty minimum egzystencjalnego. Oznacza to bowiem, iż podatkiem dochodowym obciążane są również osoby zarabiające kwoty, które nie wystarczają na zapewnienie minimum egzystencji biologicznej.

Wniosek złożony przez Rzecznika utknął jednak w Trybunale Konstytucyjnym i przez ponad rok nie doczekał się rozpatrzenia. Sytuacja zmieniła się diametralnie w miesiącu wyborów parlamentarnych czyli w październiku 2015 roku. Zaledwie trzy dni po wyborach, Trybunał wydał bowiem wyrok w tej sprawie i... całkowicie przychylił się do argumentacji rzecznika praw obywatelskich (wyrok ten omawialiśmy szczegółowo na tej stronie).

Zgodnie z wyrokiem Trybunału Konstytucyjnego z dnia 28 października 2015 roku (sygn. akt K 21/14) przepisy dotyczące kwoty wolnej od podatku uznane zostały za niezgodne z Konstytucją RP. Trybunał orzekł, iż:

"Art. 27 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych w zakresie, w jakim nie przewiduje mechanizmu korygowania kwoty zmniejszającej podatek, gwarantującego co najmniej minimum egzystencji, jest niezgodny z art. 2 i art. 84 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej."

Jednocześnie Trybunał orzekł, iż:

"Przepis wymieniony w części I, w zakresie tam wskazanym, traci moc obowiązującą z dniem 30 listopada 2016 r."

O jakim przepisie mowa w wyroku? Artykuł 27 ust.1 ustawy o PIT opisuje obowiązującą obecnie skalę podatkową:

Tekst jednolity ustawy zawiera ponadto wyraźną adnotację, która informuje, iż powyższy artykuł traci moc z dniem 30 listopada:

Wyrok Trybunału Konstytucyjnego oznacza więc, iż obecna skala podatkowa jest niezgodna z Konstytucją w zakresie kwoty wolnej ustalonej na tak niskim poziomie. Ponadto przepis ten, o ile nie zostanie zmieniony, utraci moc z końcem listopada 2016 roku.

Do końca listopada uchwalona powinna zatem zostać nowelizacja ustawy podwyższająca kwotę wolną od podatku.

Miesięczne minimum egzystencjalne w roku 2015 wynosiło 545,76 zł. Kwota wolna od podatku w skali roku powinna zatem wynieść 6549,12 zł. To z kolei oznacza, iż zapisana w ustawie kwota zmniejszająca podatek (18% kwoty wolnej), zamiast obecnych 556,02 zł powinna wynieść 1178,84 zł.

Do dnia dzisiejszego w Sejmie nie złożono jednak nowelizacji zmieniającej kwotę wolną zgodnie z wyrokiem Trybunału. Zmiana taka dla rządu skutkowałaby bowiem utratą dochodów budżetowych w wysokości aż 15 mld zł.

Rząd zapowiedział jednak wprowadzenie zupełnie nowego systemu podatkowego, który ma uwzględniać kwotę wolną od podatku w wysokości aż 8 tys. zł (o szczegółach pisaliśmy tutaj). Problem w tym, że nowy system podatkowy miałby zacząć obowiązywać dopiero od... 1 stycznia 2018 roku.

Powstaje zatem pytanie, jaka kwota wolna od podatku obowiązywać będzie w roku 2017? Przepis, na podstawie którego podatnicy rozliczają kwotę wolną w wysokości 3091 zł, traci bowiem moc 30 listopada 2016 roku. Jednocześnie przepisy wprowadzające zapowiadaną kwotę wolną w wysokości 8 tys. zł mają zacząć obowiązywać dopiero od 1 stycznia 2018 roku. Jaka kwota wolna obowiązywać będzie zatem przez 13 miesięcy pomiędzy tymi dwoma datami? Jaką kwotę wolną podatnicy mają zastosować w rozliczeniach składanych w 2017 roku?

W związku z brakiem odpowiednich przepisów, władze skarbowe z całą pewnością będą stać na stanowisku, iż obowiązującą skalą jest ta widoczna w ustawie. Problem w tym, że przepis ją wprowadzający nie będzie miał już żadnej mocy prawnej.

Wiele osób już w tym momencie zapowiada, iż swoich rozliczeń podatkowych dokona w oparciu o kwotę wolną, jaka powinna obowiązywać od 1 grudnia 2016 roku, czyli przy zastosowaniu kwoty w wysokości 6549 zł. Można być jednak pewnym, że władze skarbowe rozliczenia takie będą kwestionować, gdyż kwota ta nie będzie wynikać z żadnego konkretnego przepisu. Zbliżający się okres rozliczeń podatkowych może więc okazać się wyjątkowy gorący...