Składki ZUS - Aktualne i historyczne

20/01/2016

(13/11/2012)

Przeciętny Polak cieszy się emeryturą przez 8 lat, otrzymując średnio 1700 zł od ZUS. Przeciętny Anglik po zakończeniu pracy zawodowej żyje jeszcze 14 lat, otrzymując emeryturę w wysokości 6200 zł.

Niedawne podwyższenie wieku emerytalnego do 67 lat było często uzasadniane porównaniami Polski do krajów Europy Zachodniej. Poprzedni rząd argumentował, iż dotychczasowa granica wieku emerytalnego w Polsce (60 i 65 lat) była zbyt niska w porównaniu do krajów bardziej rozwiniętych. Jeśli jednak wysoki wiek emerytalny rzeczywiście ma związek z tempem rozwoju gospodarczego, to już wkrótce powinniśmy stać się gospodarczym gigantem. Obecnie wiek emerytalny w Polsce jest bowiem jednym z najwyższych w całej Europie, a nawet na świecie.

Sam wiek emerytalny pokazuje nam jednak tylko część prawdy o sytuacji potencjalnych emerytów w poszczególnych krajach. Znacznie ciekawszy obraz rzeczywistości wyłania się nam, gdy porównamy wiek emerytalny ze średnią długością życia. Zestawienie tych dwu wartości zawiera poniższa tabela:

Spośród wybranych krajów europejskich, Polska ma obecnie najwyższą granicę wieku emerytalnego. Jednocześnie, przeciętna długość życia Polaka jest najniższa i wynosi zaledwie 75 lat (dla mężczyzn - 71 lat). Oznacza to, że przeciętny Polak żyje na emeryturze zaledwie 8 lat (a mężczyzna jedynie 4 lata).

Z powyższych danych bije w oczy ogromna różnica między Polską a np. Francją. Granica wieku emerytalnego jest u nas o 5 lat wyższa, natomiast średnia długość życia jest o 6 lat krótsza. Skutek? Przeciętny Polak żyje na emeryturze 8 lat, natomiast Francuz średnio 19 lat.

Co to oznacza? Oznacza to, iż oddając przez 40 lat prawie połowę swojej pensji do ZUS, przeciętny Polak może liczyć jedynie na 8 lat "zwrotnego" świadczenia z ZUS. W takim razie powinno to być niezwykle wysokie świadczenie. Sprawdźmy.

Średnia emerytura w wysokości 1700 zł wygląda bardzo skromnie w porównaniu do 6200 zł w Wielkiej Brytanii czy 8100 zł w Niemczech. Oczywiście takie proste porównanie wysokości emerytur nie wydaje się do końca uprawnione, gdyż pensje w tych krajach również są wyższe. Należy jednak wziąć pod uwagę jeszcze dwa czynniki. Pierwszym z nich jest stopa zastąpienia. Drugim - wysokość odprowadzanych składek.

Pierwszy czynnik czyli stopa zastąpienia pokazuje jaki procent ostatniej pensji stanowi nasza emerytura. Im wyższa stopa zastąpienia, tym wyższa emerytura. Okazuje się, iż dla Polski wskaźnik ten jest jednym z najniższych spośród porównywanych państw. Średnio przez 8 lat polski emeryt pobiera świadczenie emerytalne w wysokości odpowiadającej jedynie 47% swojej ostatniej pensji. To może dziwić, biorąc pod uwagę fakt, iż emerytura w Polsce jest wypłacana średnio tylko przez 8 lat. Logicznym wydaje się bowiem wniosek, iż stopa zastąpienia powinna być tym wyższa, im krótszy jest okres pobierania emerytury. W Polsce ta zasada nie działa. Krótkie życie na emeryturze idzie w parze z niską stopą zastąpienia.

Wysokość emerytury oraz wartość stopy zastąpienia zależą również od drugiego czynnika, czyli wysokości odprowadzanych wcześniej składek. Im wyższe są procentowo składki, tym wyższa powinna być późniejsza emerytura. Jak jest w Polsce? Koszty ubezpieczeń społecznych w Polsce należą do najwyższych w Europie. Niestety, nie przekłada się to na wartość stopy zastąpienia, która należy do najniższych.

Dla porównania zestawmy Polskę z Wielką Brytania. Jak widzimy w tabeli powyżej, brytyjska stopa zastąpienia jest najniższa (40%) ale nie odbiega znacznie od wartości tego wskaźnika w Polsce (47%).

A jak kształtują się składki w obu krajach? Polski przedsiębiorca co miesiąc płaci obowiązkowo ponad 1100 zł tytułem składek ZUS. W zamian otrzymuje gwarantowaną emeryturę w wysokości 880 zł. Przedsiębiorca brytyjski płaci miesięcznie obowiązkowe składki w wysokości 50 zł. W zamian otrzymuje gwarantowaną emeryturę w wysokości 2500 zł.

Polski przedsiębiorca płaci więc 20-krotnie wyższe składki, otrzymując w zamian 3-krotnie niższą emeryturę. To oznacza, że złotówka wpłacona do polskiego systemu emerytalnego jest 60-krotnie mniej efektywna od tej samej złotówki wpłaconej do systemu brytyjskiego.