10/10/2022
(09/03/2017)
Zapłacone składki ZUS mogą obniżyć dochód, a tym samym obniżyć podatek dochodowy do zapłaty. Istnieją jednak dwie różne metody podatkowego rozliczania składek ZUS. Która z nich jest korzystniejsza dla przedsiębiorcy?
Wiele osób prowadzących działalność gospodarczą odlicza składki ZUS od dochodu, nie zdając sobie sprawy z faktu, iż takie potraktowanie składek ZUS jest sposobem mniej korzystnym podatkowo.
Składki ZUS na własne ubezpieczenie przedsiębiorcy można bowiem potraktować na dwa różne sposoby. Zgodnie z ustawą o podatku dochodowym od osób fizycznych (art.26 ust.1 i ust.13a dla rozliczeń wg skali podatkowej oraz art.30c ust.3 dla podatku liniowego) "składki na ubezpieczenie społeczne podlegają odliczeniu od dochodu, jeżeli nie zostały zaliczone do kosztów uzyskania przychodów".
Z przepisu tego wynika, iż składki ZUS mogą być potraktowane dwojako:
- jako odliczenie od dochodu lub
- jako koszt uzyskania przychodu.
W tym pierwszym przypadku (odliczenie od dochodu), składek ZUS nie wykazujemy w księdze przychodów i rozchodów, a odliczamy je dopiero w rozliczeniu miesięcznym od obliczonego wcześniej dochodu.
W drugim przypadku składki na ubezpieczenie społeczne traktujemy jako koszt uzyskania przychodów, wykazując je w podatkowej księdze przychodów i rozchodów w kolumnie nr 13 ("pozostałe wydatki").
Wybór jednej z dwóch powyższych metod nie jest obojętny podatkowo. W pewnych przypadkach wybór drugiej metody (zaliczenie składek do kosztów) może przynieść wymierne korzyści w postaci obniżenia podatku dochodowego do zapłaty. Dlaczego?
Jeżeli zdecydujemy się nie wykazywać składek ZUS jako kosztu, a zamiast tego odliczać je od dochodu, musimy sobie zdawać sprawę, iż odliczymy je od dochodu tylko wówczas, gdy ten dochód będzie dodatni. Wszelkich odliczeń od dochodu możemy bowiem dokonywać tylko wówczas, gdy ten dochód istnieje. W przypadku zaś osiągnięcia straty, składek ZUS nie odliczymy w ogóle, gdyż nie będzie ich od czego odliczyć. W ten sposób składki ZUS nie przyczynią się do obniżenia podatku ani teraz, ani w przyszłości.
Jeżeli natomiast zdecydujemy się na zaliczanie składek ZUS do kosztów, składki te możemy uwzględnić zawsze, nawet wówczas gdy osiągamy stratę. Składki ZUS zaliczone w koszty nie tylko bowiem pomniejszają dochód, ale mogą również powiększyć stratę.
No dobrze, ale co to za różnica? I w jednym i w drugim przypadku mamy przecież stratę i zerowy podatek do zapłaty. Jakie znaczenie w drugim przypadku ma fakt, ze strata będzie jeszcze większa? Podatek i tak będzie zerowy.
Otóż ma to znaczenie. Stratę podatkową możemy bowiem rozliczyć w kolejnych 5 latach podatkowych. Jeżeli w roku bieżącym wykażemy stratę, a w kolejnych latach osiągniemy dochód, to te dochody w latach kolejnych możemy pomniejszyć o stratę z przeszłości (w jednym roku można jednak odliczyć nie więcej niż 50% straty). Dzięki temu w latach kolejnych obniżymy podatek do zapłaty. Podatek w przyszłości będzie więc tym niższy, im wyższą stratę wykazaliśmy w latach poprzednich. Zaliczenie w przeszłości składek ZUS do kosztów opłaci nam się w przyszłości w postaci niższego podatku dochodowego. Jeżeli zaś w przeszłości zaniechaliśmy zaliczania składek ZUS do kosztów (bo konsekwentnie traktowaliśmy je jako potencjalne odliczenie od dochodu), w przyszłości stracimy możliwość wykorzystania ich w celu obniżenia podatku.
Przykład 1
Pan Tomasz prowadzi działalność gospodarczą i opłaca składki ZUS na własne ubezpieczenie w pełnej wysokości. Pan Tomasz opłaca PIT w formie podatku lioniowego. Pan Tomasz do tej pory odliczał składki ZUS od dochodu, nie traktując ich jako kosztu uzyskania przychodu. W roku 2019 Pan Tomasz osiągnął stratę w wysokości 4000 zł. W roku 2020 Pan Tomasz osiągnął dochód w wysokości 30000 zł. Taki sam dochód osiągnął w roku 2021. W całym roku 2019 Pan Tomasz opłacił składki ZUS w wysokości 10855,20 zł.
W związku z tym, iż Pan Tomasz odliczał składki ZUS od dochodu, w roku 2019 nie miał możliwości ich odliczenia, gdyż nie osiągnął dochodu, od którego mógłby je odliczyć.
W związku z powyższym, za rok 2019 Pan Tomasz wykazał ostatecznie stratę w wysokości 4000 zł. Stratę tę będzie mógł rozliczyć w latach następnych (nie więcej jednak niż 50% straty w każdym kolejnym roku). I tak:
W roku 2020 Pan Tomasz pomniejszył dochód o 50% straty z roku 2019, czyli o 2000 zł.
Dochód 2020 = 30 000 - 2000 = 28 000 zł
Podatek 2020 = 28 000 * 19% = 5 320 zł
W roku 2021 Pan Tomasz pomniejszył dochód o kolejne 50% straty z roku 2019, czyli o kolejne 2000 zł.
Dochód 2021 = 30 000 - 2000 = 28 000 zł
Podatek 2021 = 28 000 * 19% = 5 320 zł
Jak wyglądałaby sytuacja, gdyby Pan Tomasz w 2019 roku zdecydował się na zaliczenie składek ZUS do kosztów uzyskania przychodu?
W takiej sytuacji Pan Tomasz zaliczyłby do kosztów dodatkowe 10855,20 zł, a więc strata za rok 2019 powiększyłaby się o tę właśnie kwotę:
Strata 2019 = 4 000 + 10 855,20 = 14 855,20 zł
Tę stratę Pan Tomasz mógłby rozliczyć w latach 2020-2021.
W roku 2020 Pan Tomasz pomniejszyłby dochód o 50% straty z roku 2019, czyli o:
50% straty 2019 = 50% * 14 855,20 = 7 427,60 zł
Dochód 2020 = 30 000 - 7 427,60 = 22 572,40 zł
Podatek 2020 = 22 572,40 * 19% = 4 288,76 zł
W roku 2021 Pan Tomasz pomniejszyłby dochód o kolejne 50% straty z roku 2019, czyli o kolejne 7427,60 zł.
Dochód 2021 = 30 000 - 7 427,60 = 22 572,40 zł
Podatek 2021 = 22 572,40 * 19% = 4 288,76 zł
Widzimy więc że, przy zaliczeniu składek ZUS do kosztów, w każdym z dwóch następnych lat Pan Tomasz zapłaciłby podatek o 1031 zł niższy niż w przypadku, gdy zdecydował się na odliczanie składek od dochodu. Zaliczenie składek ZUS do kosztów pozwala więc w tym przypadku zaoszczędzić łącznie 2062 zł na podatku dochodowym.
Podobne korzyści przedsiębiorca odnosi w przypadku, gdy co prawda nie notuje straty, ale dochód jest na tyle mały, że nie pozwala na pełne odliczenie składek. Wówczas odliczyć można jedynie część składek - do wysokości dochodu. Pozostała część składek pozostanie zaś niewykorzystana. Natomiast przy zaliczeniu składek do kosztów, istnieje nadzieja, że w przyszłości będzie można wykorzystać podatkowo całość kwoty składek ZUS.
Pamiętajmy, iż metodę rozliczania składek ZUS można zmienić w każdym momencie. Osoba, która do tej pory odliczała składki od dochodu, może w każdej chwili zrezygnować z takiej metody i zacząć zaliczać składki do kosztów. Zmiany można dokonać nawet w trakcie roku podatkowego. Przepisy nie nakładają w tym zakresie żadnych ograniczeń.
Należy również pamiętać o tym, iż cały czas mówimy tu o składkach zapłaconych. Zarówno odliczenie od dochodu, jak i zaliczenie składek do kosztów jest możliwe tylko w odniesieniu do składek opłaconych. Nie możemy więc pomniejszyć dochodu lub zaliczyć w koszty składek, które co prawda są należne, ale nie zostały jeszcze opłacone.
Inaczej w przypadku składek na Fundusz Pracy
Należy zaznaczyć, iż w powyższych przykładach, używając pojęcia "składki ZUS" odnosiliśmy się do składek na ubezpieczenie społeczne, tj. składki emerytalnej, rentowej, wypadkowej i chorobowej. Jedynie w odniesieniu do tych składek istnieje bowiem możliwość wyboru (zaliczyć w koszty lub odliczyć od dochodu).
Inaczej wygląda sytuacja w przypadku składki na Fundusz Pracy. Ta składka w ogóle nie może być odliczana od dochodu. Składkę na Fundusz Pracy możemy jedynie potraktować jako koszt uzyskania przychodów. Istnieją więc dwa możliwe rozwiązania:
- możemy potraktować wszystkie składki (składki na ubezpieczenie społeczne i składkę na Fundusz Pracy) jako koszt lub
- składki na ubezpieczenie społeczne odliczyć od dochodu, a składkę na Fundusz Pracy zaliczyć do kosztów.
Odliczenie składki zdrowotnej
Pozostaje jeszcze składka zdrowotna. Do końca 2021 roku składkę zdrowotną odliczaliśmy od podatku. Nowe przepisy obowiązujące od 2022 roku uniemożliwiają odliczenie składki zdrowotnej od podatku, ale dają możliwość częściowego odliczenia tej składki od dochodu lub zaliczenia jej w koszty. Obecnie więc w przypadku składki zdrowotnej mamy do czynienia z sytuacją podobną jak w przypadku składek ZUS. Składkę zdrowotną opłaca się jednak zaliczyć w koszty również z innego, ważnego powodu. O szczegółach piszemy w tym artykule.
| Zobacz również: | Przedsiębiorca kupi paliwo 10% taniej |
| Kiedy nie trzeba płacić składek na Fundusz Pracy? | |
| Składki ZUS są dwukrotnie zawyżone | |
