29/11/2016
Nagły zwrot akcji w sprawie kwoty wolnej od podatku. Rząd wycofuje się z wcześniejszych zapowiedzi dotyczących pozostawienia kwoty wolnej na dotychczasowym poziomie. Kwota wolna wzrośnie ponad dwukrotnie i to już od 2017 roku. Problem w tym, że nie wszyscy będą mogli z niej skorzystać...
Dziś w nocy Senat niespodziewanie przegłosował poprawki do nowelizacji ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.
Jeszcze kilka dni temu, zgodnie z oficjalnym stanowiskiem rządu, kwota wolna od podatku w 2017 roku miała pozostać na niezmienionym poziomie 3091 zł. Po przegłosowaniu senackich poprawek, kwota wolna już od stycznia wzrośnie jednak do kwoty 6600 zł. Ta zmiana nie obejmie jednak wszystkich podatników. Wysokość kwoty wolnej zależeć będzie bowiem od poziomu osiąganych dochodów.
W jaki sposób doszło do tych niespodziewanych zmian? Przypomnijmy, że cała sprawa zaczęła się od wyroku Trybunału Konstytucyjnego, który orzekł, iż obecna skala podatkowa jest niezgodna z Konstytucją w zakresie, w jakim nie przewiduje kwoty wolnej od podatku w wysokości odpowiadającej co najmniej kwocie minimum egzystencjalnego, tj. w kwocie ok. 6600 zł. (szczegóły wyroku dostępne są tutaj).
Jednocześnie Trybunał orzekł, iż przepis podatkowy ustanawiający obecną skalą podatkową traci moc z dniem 30 listopada 2016 roku. Tym samym, Parlament zobowiązany został do uchwalenia nowych przepisów, zgodnie z którymi dochody w wysokości minimum egzystencjalnego nie podlegałyby opodatkowaniu.
Rząd zapowiedział jednak, iż w 2017 roku kwota wolna nie ulegnie podwyższeniu (pisaliśmy o tym tutaj). Jednocześnie, w połowie listopada Sejm przegłosował przepisy wprowadzające na 2017 rok nową kwotę wolną od podatku. Ta "nowa" kwota wolna ustalona została jednak na poziomie identycznym, jak w latach poprzednich (tę sytuację opisywaliśmy tutaj). Pozostawienie kwoty wolnej na poziomie 3091 zł powodowało jednak, iż przepis ten wciąż pozostawał niekonstytucyjny.
Ustawa przegłosowana w Sejmie trafiła do Senatu. Wszystko wskazywało na to, iż Senat przyjmie ustawę bez poprawek, jednak... wszystko odwróciło się na kilka godzin przed głosowaniem. Wówczas to senator PiS Grzegorz Bierecki zgłosił szereg poprawek, zgodnie z którymi kwota wolna od podatku ma wzrosnąć ponad dwukrotnie - do wysokości 6600 zł. Kilka minut po północy Senat ustawę przegłosował. Kilkanaście godzin później senackie poprawki zatwierdził Sejm i jeszcze dziś ustawa ma trafić do podpisu Prezydenta. Wszystko wskazuje więc na to, że przyjęta w błyskawicznym trybie nowa ustawa zostanie opublikowana w Dzienniku Ustaw jeszcze 30 listopada i tym samym uczyni zadość wymaganiom Trybunału Konstytucyjnego.
Jak w szczegółach ma wyglądać nowa kwota wolna? Nie jest to z pewnością kwota wolna, jaką znaliśmy od lat. I nie chodzi tu tylko o zmianę jej wysokości. Do tej pory, wszyscy podatnicy, rozliczający się według skali podatkowej, mogli bowiem uwzględnić tę samą kwotą wolną od podatku. Od ośmiu lat była ona niezmienna i wynosiła 3091 zł. Od 2017 roku jednak kwota wolna nie będzie wartością stałą. Zgodnie z nowymi przepisami, wysokość kwoty wolnej uzależniona będzie bowiem od wysokości osiąganego dochodu. A konkretnie - od wysokości podstawy opodatkowania (która jest przychodem pomniejszonym m.in. o składki na ubezpieczenie społeczne).
Najwięcej zyskają osoby osiągające dochody niższe od wysokości minimum egzystencjalnego (do którego to minimum odnosi się wyrok Trybunału). Dochody do wysokości 6600 zł rocznie będą bowiem objęte kwotą wolną w wysokości 6600 zł. Oznacza to, że osoby takie w ogóle nie zapłacą podatku. Jest to więc wypełnienie wymogu zawartego w wyroku Trybunału.
Drugi przedział dochodów określony w ustawie zawiera się pomiędzy 6600 zł a 11000 zł rocznie. Dla osób z takimi dochodami kwota wolna będzie zawierać się w przedziale pomiędzy 3091 zł a 6600 zł. Wraz ze wzrostem dochodu, kwota wolna będzie proporcjonalnie spadać, aż do osiągnięcia wartości 3091 zł dla dochodu równego 11000 zł. Konkretną wartość kwoty wolnej wyliczymy ze specjalnego wzoru zawartego w ustawie (jej treść dostępna jest tutaj).
Trzeci przedział dochodów zawiera się pomiędzy 11000 zł a 85528 zł. Dla podatników osiągających takie dochody, nic się zmieni. W tym przedziale bowiem kwota wolna będzie stała i wynosić będzie dokładnie tyle samo co dotychczas, czyli 3091 zł.
Poważne zmiany czekają za to osoby zarabiające więcej niż 85528 zł.
Czwarty przedział dochodów ustalony został pomiędzy 85528 zł a 127000 zł. Takie dochody powodować będą stopniowy spadek przysługującej kwoty wolnej - aż do wartości zerowej przy kwocie dochodów w wysokości 127 tys. zł.
Dla dochodów wyższych od 127 tys. zł kwota wolna osiągnie wartość stałą równą 0 zł. Innymi słowy - podatnicy osiągający najwyższe dochody w ogóle nie będą mogli skorzystać z kwoty wolnej od podatku.
W tym miejscu warto wspomnieć, iż wartości liczbowe, którymi się tu posługujemy (a które zostały wyjęte wprost z tekstu ustawy) odnoszą się po podstawy opodatkowania. Jest to wartość przychodu pomniejszona o wszelkie odliczenia (w tym m.in. składki na ubezpieczenie społeczne). Nie jest to zatem wartość tożsama z przychodem brutto.
W przybliżeniu można przyjąć, iż podstawa opodatkowania w wysokości 85 tys. zł odpowiada przychodowi brutto w wysokości ok. 100 tys. zł, zaś podstawa opodatkowania w wysokości 127 tys. zł przekłada się na przychód brutto o wartości ok. 146 tys. zł.
Kwoty wolnej od podatku pozbawieni zostaną zatem dopiero te osoby, których zarobki brutto są wyższe od 146 tys. zł.
Pełen tekst ustawy, zawierający nową skalę podatkową znajduje się tutaj.
Według danych przekazanych przez Ministerstwo Finansów, na zmianie przepisów zyska 3,5 mln osób o najniższych dochodach. Takie osoby skorzystają z wyższej kwoty wolnej i w konsekwencji zapłacą niższe podatki.
W przypadku 19 mln osób sytuacja nie zmieni się, gdyż ich kwota wolna pozostanie na dotychczasowym poziomie.
Niższą kwotę wolną zastosuje 450 tysięcy osób. Całkowita rezygnacja z kwoty wolnej czeka zaś kolejne 250 tysięcy osób.
Ministerstwo Finansów szacuje, iż w wyniku zmiany przepisów dochody budżetu państwa z tytułu PIT spadną o 1 mld zł. Oznacza to, że łączne obciążenia podatkiem dochodowym w skali kraju ulegną de facto obniżeniu.
| Zobacz również: | Jak uniknąć wyższych składek ZUS? |
| Rząd wycofuje się z niekorzystnych zmian podatkowych | |
| Rząd chce wprowadzić półroczne zwolnienie ze składek ZUS | |
