Gdy podatnik likwiduje środki trwałe, organy podatkowe często twierdzą, że niezamortyzowana część wartości początkowej tych środków nie stanowi kosztu uzyskania przychodu. Organy twierdzą między innymi, że po wycofaniu tych środków z działalności pozostała po amortyzacji wartość początkowa nie pozostaje w związku z przychodami podlegającymi podatkowi dochodowemu i dlatego nie stanowi kosztu. Czy pogląd ten jest uzasadniony na gruncie ustaw podatkowych?
Przepisy podatkowe, tj. art. 16 ust. 1 pkt 6 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych i art. 23 ust. 1 pkt 6 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, wykluczają zaliczenie do kosztów nie w pełni umorzonej wartości środka trwałego tylko wtedy, gdy likwidacja środka trwałego wynika ze zmiany rodzaju działalności podatnika. W innych przypadkach podatnik może odliczyć taką wartość od przychodów. Niezamortyzowana wartość takiego środka trwałego stanowi bowiem koszt poniesiony w celu uzyskania przychodów, gdy środek trwały przed jego wycofaniem związany był z działalnością podatnika przynoszącą przychody podlegające opodatkowaniu. W chwili nabycia środka trwałego wydatki w pełnej kwocie są ponoszone przez podatnika w celu uzyskania przychodów. To na podstawie tych wydatków obliczana jest wartość początkowa środka trwałego. Stąd nie tylko zamortyzowana (w drodze odpisów), lecz także niezamortyzowana wartość środka trwałego wynika z wydatków poniesionych w celu uzyskania przychodu.
Wbrew praktyce niektórych urzędów skarbowych, NSA wielokrotnie podzielał takie stanowisko. W jednym z wyroków uznał, że przepis art. 16 ust. 1 pkt 6 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych zawiera określenie przypadku, w którym straty powstałe w wyniku likwidacji nie w pełni umorzonych środków trwałych nie są uważane za koszty uzyskania przychodów. Przepis ten dotyczy likwidacji środków trwałych bezpośrednio związanych z prowadzoną działalnością gospodarczą osoby prawnej i stanowi on pewien wyjątek od ogólnej zasady, że likwidacja nie w pełni umorzonych tego rodzaju środków trwałych stanowi koszt uzyskania w wysokości niezamortyzowanej wartości tych środków (wyrok z 30 marca 1995 r. SA. /Ł 1688/94, tak samo wyrok NSA z 6 października 1999 r. SA. /Sz 1598/98).
Rację mają zatem te organy podatkowe, które przyjmują, że niezamortyzowana wartość początkowa zlikwidowanych środków trwałych - gdy ich likwidacja nie wynika ze zmiany rodzaju prowadzonej działalności podatnika - stanowi koszt i prowadzi do pomniejszenia przychodu.
Gazeta Prawna 31.10.2008
