15/12/2022
Od Nowego Roku mniej osób zapłaci podatek od spadków i darowizn. Kwota wolna od podatku zostanie bowiem podwyższona aż 4-krotnie. Komu przysługuje kwota wolna, a kto nie będzie musiał płacić podatku w ogóle?
Przypomnijmy, że środki otrzymywane z tytułu darowizn oraz spadków podlegają opodatkowaniu na odrębnych zasadach. Nie wszyscy jednak i nie w każdych okolicznościach muszą ten podatek płacić.
Ustawa o podatku od spadków i darowizn określa bowiem grupę podatników, której przysługuje całkowite zwolnienie z podatku. Przepisy wymieniają również grupy podatników, którym przysługują trzy różne kwoty wolne od podatku.
Dla potrzeb podatku od spadków i darowizn, przepisy wyróżniają trzy grupy podatkowe. Aktualnie obowiązująca kwota wolna od podatku w poszczególnych grupach podatkowych wynosi:
- 4 902 zł - jeżeli obdarowanym lub spadkobiercą jest osoba zaliczona do III grupy podatkowej
- 7 276 zł - jeżeli obdarowanym lub spadkobiercą jest osoba zaliczona do II grupy podatkowej
- 9 637 zł - jeżeli obdarowanym lub spadkobiercą jest osoba zaliczona do I grupy podatkowej
Co istotne, nie ma tu znaczenia kwota wyłącznie jednej transakcji, ale łączna kwota środków otrzymanych od konkretnej osoby w okresie 5 lat. Jeżeli łączna kwota z tego okresu jest wyższa od kwoty wolnej od podatku, konieczne jest zgłoszenie darowizny lub spadku do urzędu skarbowego.
Komu przysługuje wyższa kwota wolna od podatku?
Grupy podatkowe określają stopień pokrewieństwa między nabywcą (obdarowanym lub spadkobiercą), a osobą od której lub po której zostały nabyte środki. I tak:
- I grupa podatkowa to: małżonek, zstępni (np. syn, córka, wnuki, prawnuki), wstępni (np. matka, ojciec, dziadkowie), pasierb, zięć, synowa, rodzeństwo, ojczym, macocha i teść,
- II grupa podatkowa to: zstępni rodzeństwa (np. siostrzeniec, bratanek), rodzeństwo rodziców (np. wuj, ciotka), zstępni i małżonkowie pasierbów, małżonkowie rodzeństwa (np. mąż siostry), rodzeństwo małżonków (np. brat żony), małżonkowie rodzeństwa małżonków (np. mąż siostry męża), małżonkowie innych zstępnych;
- III grupa podatkowa to wszystkie osoby niezaliczone do dwóch poprzednich grup, w tym osoby niespokrewnione z obdarowanym lub spadkobiercą.
Kwota wolna od podatku wzrośnie 4-krotnie
Kwoty wolne od podatku, wyszczególnione powyżej, uchwalone zostały równo 20 lat temu. Poszczególne kwoty wolne ustalone zostały wówczas jako 6-krotność, 9-krotność i 12-krotność ówczesnego minimalnego wynagrodzenia za pracę.
Dla przypomnienia, w 2003 roku minimalna pensja wynosiła zaledwie 800 zł. Obecnie, minimalne wynagrodzenie wynosi zaś 3010 zł (zobacz szczegóły).
Pomimo że płaca minimalna w tym okresie wzrosła niemal 4-krotnie, to kwoty wolne od podatku, które zostały uzależnione od jej wysokości, pozostały niezmienione od 20 lat. Wszystko wskazuje jednak na to, że już od przyszłego roku wysokości kwot wolnych dla poszczególnych grup zostaną wreszcie urealnione.
Procedowana właśnie w Sejmie Ustawa o zmianie ustaw w celu likwidowania zbędnych barier administracyjnych i prawnych zakłada m.in. waloryzację kwot wolnych od podatku od spadków i darowizn.
Zgodnie z nowymi przepisami, kwoty wolne od podatku dla poszczególnych grup podatkowych wyniosą:
- 18 060 zł - jeżeli obdarowanym lub spadkobiercą jest osoba zaliczona do III grupy podatkowej,
- 27 090 zł - jeżeli obdarowanym lub spadkobiercą jest osoba zaliczona do II grupy podatkowej,
- 36 120 zł - jeżeli obdarowanym lub spadkobiercą jest osoba zaliczona do I grupy podatkowej.
Nowe, urealnione kwoty wolne będą zatem niemal 4-krotnie wyższe od tych obecnie obowiązujących.
Komu przysługuje całkowite zwolnienie z podatku?
Niezależnie od kwot wolnych od podatku wymienionych powyżej, ustawa utrzymuje również, tak jak to było dotychczas, całkowite zwolnienie z podatku od spadków i darowizn, niezależnie od wysokości otrzymanej kwoty. Zwolnienie takie przysługiwać będzie nadal osobom zaliczanym do tzw. zerowej grupy podatkowej, do której należą:
- małżonek
- zstępni
- wstępni
- pasierb
- rodzeństwo
- ojczym
- macocha.
Jeżeli obdarowanym lub spadkobiercą jest jedna z wyżej wymienionych osób, podatku od spadków i darowizn można całkowicie uniknąć, nawet wówczas gdy otrzymana kwota przekracza kwotę wolną od podatku.
Jak jednak łatwo zauważyć, tzw. zerowa grupa podatkowa pokrywa się w znacznej części z pierwszą grupą podatkową. W jakim zatem przypadku osobom tym przysługuje całkowite zwolnienie z podatku, a w jakim tylko podwyższona kwota wolna w wysokości 36120 zł?
W przypadku gdy wartość spadku lub darowizny nie przekracza kwoty wolnej, obdarowany lub spadkobierca nie musi zgłaszać do urzędu skarbowego faktu otrzymania środków. Prawo do całkowitego zwolnienia z podatku przysługuje zaś dopiero po spełnieniu dodatkowego warunku, jakim jest powiadomienie urzędu skarbowego o otrzymanej darowiźnie lub spadku. Zgłoszenia takiego dokonuje się na druku SD-Z2 w terminie 6 miesięcy od dnia otrzymania środków.
Zgodnie z nowymi przepisami, urealnione wyższe kwoty wolne od podatku zaczną obowiązywać już od 1 stycznia 2023 roku. Pełna treść nowych przepisów dostępna jest na tej stronie.
Jeśli chcesz otrzymywać bieżące informacje na ten temat, zapisz się na nasz newsletter:
| Zobacz również: | Podwyżki cen paliwa nie dla wszystkich |
| Nowe zasady wystawiania faktur | |
| Nowe składki ZUS na 2023 rok | |
