Składki ZUS - Aktualne i historyczne

26/11/2012

Czy podatek dochodowy w Polsce jest wysoki? Okazuje się, iż efektywna stopa opodatkowania w Polsce jest nawet kilkukrotnie wyższa niż w innych krajach Unii Europejskiej.

Często słyszymy, iż obciążenia podatkowe w Polsce nie są aż tak wysokie. Docierający do nas medialny przekaz nakazuje nam wierzyć, iż na tle innych krajów, pod tym względem nie wypadamy źle. Tym, którzy podatki z nas ściągają, zależy bowiem na przekonaniu nas, iż ucisk fiskalny, któremu jesteśmy poddawani, nie jest aż tak duży, że przecież mogło by być gorzej. Na dowód takiego stanu rzeczy, media bombardują nas informacjami zestawiającymi stawki podatku dochodowego w różnych krajach Europy.

W tym miejscu należy podkreślić, iż to właśnie w krajach Unii Europejskiej obowiązują najwyższe stawki podatku dochodowego na świecie. Porównując więc Polskę z innymi krajami UE, musimy sobie zdawać sprawę, iż porównujemy się do najbardziej opresyjnych systemów podatkowych na Ziemi.

Mimo wszystko porównajmy. Poniższa tabela zawiera najniższe i najwyższe stawki podatku dochodowego obowiązujące w różnych krajach Unii.

Pozwolimy sobie pominąć analizę najwyższych stawek PIT, z tej racji, iż tak naprawdę dotyczą one bardzo nielicznej grupy ludzi (w Polsce zaledwie 1,9% podatników). Skupimy się więc na tym, co dotyka zdecydowaną większość mieszkańców każdego kraju, tj. na najniższych stawkach PIT.

Jak widzimy, Polska w porównaniu z innymi krajami, wcale nie jawi się jako kraj wolności podatkowej. Stawki podatku dochodowego w wielu krajach są niższe lub o wiele niższe niż w Polsce. Dotyczy to szczególnie krajów naszego regionu, a więc krajów zbliżonych do Polski pod względem rozwoju gospodarczego. W tych krajach obowiązuje stawka nie dość że niska, to jeszcze jest to stawka liniowa. Kraje, które wprowadziły liniowy podatek dochodowy to m.in. Czechy (15%), Litwa (15%), Rumunia (16%), Węgry (16%), czy Bułgaria (10%).

Jak to się zatem dzieje, iż w różnych publikacjach wypadamy jako kraj, w którym obowiązują jedne z najniższych stawek podatku dochodowego? To proste. Wystarczy porównać Polskę jedynie do tych krajów, w których obowiązują stawki wyższe niż u nas. Tak się składa, że są to akurat kraje najbardziej rozwinięte, nie zaś kraje rozwijające się.

Skoro zostaliśmy już wepchnięci do porównań z krajami rozwiniętymi, warto zauważyć, iż nawet w tym gronie najniższe stawki podatku dochodowego potrafią być dużo niższe niż w Polsce. Przykładem może być Francja (5,5%), Finlandia (6,5%), Portugalia (11,5%), Luksemburg (14%) czy Niemcy (14%).

W innych krajach Unii, minimalne stawki PIT są wyższe. Co nie oznacza jednak, że wyższe jest tam rzeczywiste obciążenie podatkiem dochodowym. Czym innym jest bowiem nominalna stawka podatku a czym innym efektywna stopa opodatkowania. Ta druga wartość może się znacznie różnić od nominalnej stawki podatku, gdyż uwzględnia m.in. istnienie kwoty wolnej od podatku.

W Polsce, kwota wolna od podatku wynosi zaledwie 3 091 zł. Dochody do tej kwoty są zwolnione z opodatkowania. Dopiero nadwyżka ponad tę kwotę jest opodatkowana stawką 18%. Zobaczmy zatem ile wynosi kwota wolna od podatku dochodowego w rozwiniętych krajach Unii Europejskiej.

Jak wynika z powyższej tabeli, w wymienionych krajach kwota wolna od podatku jest wielokrotnie wyższa niż w Polsce. Przykładowo, Anglik zapłaci podatek dochodowy dopiero od dochodu przekraczającego równowartość 41 336 zł, Austriak dopiero po przekroczeniu 45 100 zł, a Niemiec dopiero od dochodu ponad 32 816 zł. Jakie zatem znaczenie ma fakt, iż nominalna stawka podatku dochodowego w tych krajach jest wyższa niż u nas? Po uwzględnieniu kwoty wolnej, ostateczna kwota podatku do zapłaty będzie przecież dużo niższa niż w Polsce. Polak zapłaci co prawda 18% podatku, ale już od każdej złotówki ponad 3 091 zł. Anglik zapłaci aż 20%, ale dopiero od każdej złotówki ponad 41 336 zł.

Co ciekawe, we wszystkich krajach naturalną praktyką jest coroczna waloryzacja kwoty wolnej od podatku, czyli coroczny wzrost tej kwoty co najmniej o wskaźnik inflacji. W Polsce, ostatnia waloryzacja kwoty wolnej miała miejsce w roku 2007. W następnym roku kwota ta została zamrożona i od 5 lat jej wartość nie zmieniła się. Uwzględniając więc inflację, realna wartość kwoty wolnej od 5 lat systematycznie maleje. Jeśli mielibyśmy sporządzić w przyszłym roku podobne zestawienie, jak to w tabeli powyżej, kwoty zwolnione z opodatkowania dla wszystkich krajów byłyby jeszcze wyższe. Z wyjątkiem Polski. Rząd zdecydował bowiem o zamrożeniu na kolejny rok i tak niezwykle już niskiej kwoty.

Dla pełnego zobrazowania wpływu kwoty wolnej na ostateczną kwotę podatku, jaki należy odprowadzić do Urzędu Skarbowego, policzmy efektywną stopę opodatkowania dla przeciętnego polskiego wynagrodzenia.

Przeciętna miesięczna pensja w Polsce wynosi 3 510 zł. W skali roku wynagrodzenie przeciętnego Polaka osiąga zatem wartość 42 120 zł. Policzmy więc ile wyniesie podatek dochodowy w różnych krajach dla takiej kwoty wynagrodzenia.

Polak osiągający roczny dochód w kwocie 42 120 zł zapłaci aż 7 025 zł podatku dochodowego. Anglik od takiego dochodu zapłaciłby zaledwie 157 zł podatku. Natomiast ten sam dochód osiągany przez Austriaka czy Fina będzie całkowicie zwolniony z podatku (pomimo że najniższa stawka podatku w Austrii wynosi 36,5%).

Ostatnia kolumna tabeli przedstawia efektywną stopę opodatkowania dla dochodu osiąganego przez przeciętnego Polaka. W polskim systemie podatkowym wynosi ona 17% a więc jest zbliżona do nominalnej stawki podatku (18%). Dla porównania, w Wielkiej Brytanii efektywna stopa opodatkowania dla takiego dochodu wynosi jedynie 0,4%.

Powyższe obliczenia uwzględniają jedynie kwotę wolną od podatku. W rzeczywistości jednak, ostateczna kwota podatku do zapłaty zależy również od innych ulg i zwolnień podatkowych (m.in. ulga na dziecko). Należy jednak pamiętać, że w systemach podatkowych innych krajów europejskich takie ulgi (w tym ulgi na dzieci) również istnieją i są wielokrotnie wyższe niż w Polsce.