Składki ZUS - Aktualne i historyczne

29/11/2017

Przedsiębiorca zatrudniający żonę nie ma prawa zaliczyć do kosztów firmy wypłaconego jej wynagrodzenia. Po wielu latach, ograniczenie to zostaje w końcu zniesione. Już od Nowego Roku, koszt zatrudnienia małżonka będzie mógł w całości pomniejszyć dochód rodzinnej firmy.

Przypomnijmy, iż w obecnym stanie prawnym, osoba prowadząca działalność gospodarczą, która zdecyduje się zatrudnić w firmie swojego małżonka, musi liczyć się z kilkoma istotnymi ograniczeniami. Mąż lub żona zatrudnieni w rodzinnej firmie nie są bowiem traktowani przez przepisy podatkowe na równi z pozostałymi pracownikami.

W przeszłości pisaliśmy już o odmiennym traktowaniu małżonka w firmie z punktu widzenia przepisów ubezpieczeniowych. Żona zatrudniona na umowę o pracę w firmie męża nie zapłaci bowiem składek ZUS tak, jak każdy inny pracownik zatrudniony na etacie. Małżonek bowiem zawsze traktowany jest jako tzw. osoba współpracująca, w związku z czym ma obowiązek odprowadzenia do ZUS takich samych, ryczałtowych składek ZUS jak sam przedsiębiorca. Szczegółowo na ten temat pisaliśmy w tym artykule.

Kolejnym, funkcjonującym obecnie ograniczeniem, jest zakaz zaliczania do kosztów uzyskania przychodu kwoty wynagrodzenia wypłaconego zatrudnionemu małżonkowi. Ograniczenie to wynika z przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, gdzie w katalogu wyłączeń z kosztów uzyskania przychodu (art.23 ust.1 pkt 10), możemy znaleźć następujący zapis:

"Nie uważa się za koszty uzyskania przychodów wartości własnej pracy podatnika, jego małżonka i małoletnich dzieci."

Jak wynika z powyższego przepisu, do kosztów uzyskania przychodu przedsiębiorca nie zaliczy nie tylko pensji wypłaconej żonie, ale również wynagrodzeń dzieci pomagających w prowadzeniu rodzinnego biznesu.

Warto przy tym zaznaczyć, iż ograniczenie to jest jeszcze bardziej restrykcyjne niż obowiązek ubezpieczeniowy dla osób współpracujących. W przypadku składek ZUS istnieje bowiem furtka w postaci zatrudnienia członka rodziny na umowę zlecenie. Przy takiej formie umowy, osoby współpracującej nie obowiązują składki ryczałtowe i płacone są one od wysokości dochodu. W przypadku zaś przepisów podatkowych, zakaz zaliczania wynagrodzenia żony lub syna w koszty firmy obowiązuje zawsze, niezależnie od formy zatrudnienia. Wynagrodzenie członków rodziny nie będzie zatem kosztem zarówno na etacie, jak i przy umowie zlecenie.

Co ciekawe, pomimo zakazu zaliczania pensji członka rodziny w koszty firmy, przepisy podatkowe nigdy nie zdjęły z przedsiębiorcy obowiązku odprowadzenia od kwoty takiego wynagrodzenia składek ZUS (o czym była już mowa), jak również zaliczki na podatek dochodowy. Przez ponad 20 lat państwo czerpało więc korzyści fiskalne z tego typu wynagrodzeń (pobierając standardowe daniny, czyli ZUS i PIT), ale jednocześnie zabraniało przedsiębiorcy traktowania takiego wynagrodzenia jako kosztu związanego z prowadzeniem działalności.

Sytuacja w tym zakresie ma się zmienić już od 1 stycznia 2018 roku. Ten dzień przewidziany jest bowiem jako data wejścia w życie ustawy o wprowadzeniu uproszczeń dla przedsiębiorców. Jedną ze zmian przewidzianych w nowych przepisach jest zniesienie zakazu zaliczania w koszty wynagrodzeń wypłacanych członkom rodziny.

Jak wskazuje Ministerstwo Rozwoju, będące autorem nowelizacji, obowiązujące dotychczas przepisy nie sprzyjały zatrudnianiu członków rodziny, przez co blokowały rozwój przedsiębiorstw rodzinnych. W uzasadnieniu do projektu ustawy ministerstwo zwróciło również uwagę na kuriozalny fakt, iż obecne przepisy w gorszej sytuacji stawiają małżeństwa względem związków nieformalnych. Zakaz zaliczania w koszty dotyczył bowiem jedynie małżonków, ale nie obejmował partnerów w nieformalnych związkach.

Od Nowego Roku sytuacja członków rodziny przedsiębiorcy zostanie zatem zrównana z sytuacją pozostałych osób zatrudnionych w jego firmie. Każdy przedsiębiorca zatrudniający w firmie dzieci lub małżonka uzyska bowiem możliwość zaliczenia w koszty nie tylko składek ZUS zapłaconych za te osoby, ale również pełnych kwot wydatkowanych na wynagrodzenia dla członków najbliższej rodziny.

Co istotne, nowe przepisy nie różnicują sytuacji przedsiębiorców i ich rodzin w zależności od wybranej formy zatrudnienia. Wynagrodzenia będą mogły być więc zaliczone do kosztów zarówno przy umowie o pracę, jak i w przypadku umowy zlecenie. Więcej na temat sytuacji osób współpracujących przy prowadzeniu działalności można przeczytać tutaj.