12/06/2019
Zgodnie z nowymi przepisami, już od stycznia 2020 roku przedsiębiorca nie będzie mógł żądać wystawienia faktury na podstawie wydanego wcześniej paragonu. Będzie tylko jeden wyjątek.
O zamiarach wprowadzenia zakazu wystawiania faktur na podstawie wydanych wcześniej paragonów pisaliśmy już dwa lata temu. Teraz poznaliśmy szczegóły nowej ustawy, która właśnie trafiła do Sejmu. Wiemy już, kiedy zmiany wejdą w życie oraz co będzie grozić przedsiębiorcom, którzy będą próbowali ominąć nowe przepisy.
Przypomnijmy, że w obecnym stanie prawnym, osoba prowadząca działalność gospodarczą nie musi prosić o wystawienie faktury już w momencie zakupu towaru lub usługi. Często zdarza się więc, iż przedsiębiorca przy zakupie odbiera jedynie paragon i dopiero po pewnym czasie zgłasza się do sprzedawcy z prośbą o wystawienie faktury.
Termin, w jakim przedsiębiorca może zażądać od sprzedającego wystawienia faktury na podstawie paragonu, jest obecnie dość długi. Żądanie takie można bowiem zgłosić w terminie aż trzech miesięcy, licząc od końca miesiąca, w którym dostarczono towar lub wykonano usługę. W praktyce więc nawet po niemal czterech miesiącach od zapłaty można otrzymać fakturę za zakup, który wcześniej udokumentowany był jedynie zwykłym paragonem.
Sytuacja ta ma jednak ulec drastycznej zmianie już od 1 stycznia 2020 roku. W tym dniu ma bowiem wejść w życie nowelizacja ustawy o podatku od towarów i usług, która przewiduje daleko idące zmiany w tym zakresie. Faktura na podstawie paragonu będzie mogła być bowiem wydana tylko w jednym przypadku, a mianowicie wtedy, gdy na wcześniej wydanym paragonie umieszczony został... NIP nabywcy.
Jak argumentuje Ministerstwo Finansów, wprowadzenie zmian podyktowane zostało nielegalnym procederem polegającym na gromadzeniu "obcych" paragonów. Według ministerstwa, w Polsce funkcjonuje aktualnie duża grupa przedsiębiorców, którzy w sposób nielegalny wykorzystują obecne przepisy w celu zaniżania należności podatkowych. Proceder ten polega na zbieraniu paragonów za zakupy dokonane przez inne osoby. Takie paragony są następnie wykorzystywane do wystawienia faktury na dane przedsiębiorcy, choć w rzeczywistości zakupy zostały dokonane i opłacone przez zupełnie kogo innego. W ten sposób przedsiębiorca doprowadza do zawyżenia swoich kosztów podatkowych i w konsekwencji - zaniżenia podatku dochodowego. Dodatkowo, przedsiębiorca taki odlicza wynikający z faktur podatek VAT, który w rzeczywistości nigdy nie został przez tę firmę zapłacony.
Według danych ministerstwa, opisany wyżej mechanizm powoduje straty dla budżetu państwa w wysokości ok. 1,5 mld zł rocznie. Sytuację pogarsza fakt, iż w proceder ten angażują się sami sprzedawcy, którzy gromadzą nieodebrane przez klientów paragony, po to by następnie odsprzedawać je zainteresowanym firmom. Takie "kupione" paragony są następnie wykorzystywane do żądania wystawienia faktury.
Zmiany od stycznia 2020 roku
Zgodnie z nowymi przepisami, które zaczną obowiązywać już od Nowego Roku, przedsiębiorca będzie mógł zażądać wystawienia faktury na podstawie paragonu tylko w przypadku, gdy paragon taki zawierać będzie NIP nabywcy. I tylko na taki konkretny NIP faktura będzie mogła być wystawiona.
Nowe przepisy oznaczają więc, że wszystkie "anonimowe" paragony (a takie właśnie wydawane będą konsumentom, nie będącym przedsiębiorcami) staną się całkowicie bezużyteczne dla celów wystawienia późniejszej faktury. Przedłożenie paragonu bez widniejącego na nim NIP-u nabywcy powinno bowiem spotkać się z odmową wystawienia faktury.
W przypadku jednak gdy sprzedawca nie zastosuje się do nowych przepisów i - pomimo zakazu - wystawi fakturę na podstawie zwykłego paragonu, musi liczyć się z dotkliwymi sankcjami. Nowelizacja ustawy przewiduje bowiem, iż wystawienie takiej nielegalnej faktury będzie oznaczało nałożenie na sprzedawcę dodatkowego zobowiązania podatkowego w wysokości 100% kwoty podatku VAT wykazanej na fakturze.
Co więcej, identyczna sankcja spotka również drugą stronę transakcji. Przedsiębiorca, który ujmie w ewidencji taką "lewą" fakturę zakupową, również zostanie obciążony dodatkowym zobowiązaniem w wysokości 100% podatku VAT.
Przedsiębiorcy przyzwyczajeni do odbierania faktur na podstawie paragonów powinni zatem pamiętać, aby od Nowego Roku nie zapomnieć o podaniu numeru NIP już w momencie zakupu. Tylko taki paragon bowiem będzie stanowić podstawę do wydania późniejszej faktury. Większość używanych obecnie kas fiskalnych posiada już możliwość drukowania NIP-u na paragonie i sprzedawca posiadający taką kasę nie może odmówić wydania paragonu z naszym numerem.
Co jednak w przypadku tej części kas, które takiej funkcji nie posiadają? W takiej sytuacji nabywca będzie musiał zdecydować już w momencie zakupu, czy chce otrzymać docelową fakturę, czy też decyduje się na paragon bez NIP-u. Należy jednak pamiętać, że jeśli wybierzemy to drugie rozwiązanie, definitywnie stracimy możliwość uzyskania faktury w późniejszym okresie.
Paragon z NIP nie będzie dowodem księgowym
Co istotne, wprowadzenie nowych przepisów nie oznacza, że paragon z wydrukowanym NIP-em nabywcy stanie się dowodem księgowym. Będzie on wciąż tylko zwykłym paragonem, który nie uprawnia do odliczenia podatku VAT, ani ujęcia danego wydatku w kosztach firmy. Aktualne za to pozostają wyjątki od tej zasady, tj. przypadki, w których paragon może być potraktowany jako pełnoprawna faktura. O wyjątkach tych pisaliśmy tutaj.
Gdy zapomnisz podać NIP...
Czy istnieje wyjście z sytuacji, w której zapomnimy podać swój NIP w momencie zakupu lub dopiero po pewnym czasie stwierdzimy, że dany wydatek mogliśmy potraktować jako firmowy?
Ze względu na opisane wyżej sankcje wydaje się, że żaden nabywca, ani tym bardziej sprzedawca nie zaryzykuje wystawienia faktury do paragonu bez NIP. Jedynym wyjściem z tej sytuacji wydaje się więc zwrot towaru (zakupionego wcześniej prywatnie), a następnie jego powtórny zakup, tym razem już na firmę. Z oczywistych względów rozwiązanie takie nie znajdzie jednak zastosowania w każdej sytuacji. Trudno sobie bowiem wyobrazić np. zwrot paliwa na stacji benzynowej.
Zgodnie z zapisami ustawy, nowe przepisy wchodzą w życie już 1 stycznia 2020 roku. Ustawa przewiduje również zastosowanie przepisów przejściowych w odniesieniu do paragonów wystawionych przed dniem 1 stycznia. W takim przypadku faktura do paragonu będzie mogła zostać wystawiona w ciągu trzech kolejnych miesięcy nawet wówczas, gdy paragon nie będzie zawierał numeru NIP. Z pełną treścią ustawy można zapoznać się tutaj.
| Zobacz również: | Jak uniknąć składek ZUS? |
| Od kiedy dobrowolne składki ZUS? | |
| Czy rząd planuje likwidować firmy na podatku liniowym? | |
