16/03/2023
(04/08/2022)
Składki na Fundusz Pracy są obowiązkowe. Istnieje jednak szereg wyjątków od tej zasady. W niektórych przypadkach składek na Fundusz Pracy opłacać nie trzeba.
Składka na Fundusz Pracy wynosi obecnie 2,45% od podstawy wymiaru i opłacana jest obowiązkowo zarówno z tytułu umowy o pracę i umowy zlecenie, jak i z tytułu prowadzonej działalności gospodarczej. Jednak w pewnych przypadkach składka na Fundusz Pracy opłacana być nie musi.
1) Mniej niż minimalne wynagrodzenie
Składka na Fundusz Pracy opłacana jest tylko wówczas, gdy podstawa wymiaru przekracza kwotę minimalnego wynagrodzenia za pracę. W sytuacji, w której pracownik osiąga dochód mniejszy od minimalnej płacy, pracodawca zwolniony jest z opłacania składki na Fundusz Pracy za takiego pracownika.
Jeżeli pracownik osiąga dochody z różnych tytułów, dochody z tych tytułów sumuje się i tę sumę porównuje się z kwotą minimalnego wynagrodzenia.
Przykład 1
Pan Jan uzyskuje dochody jedynie z umowy o pracę. Pracując na pół etatu, otrzymuje miesięczne wynagrodzenie brutto w kwocie 2000 zł. Jako że kwota ta jest niższa od kwoty minimalnego wynagrodzenia za pracę (w pierwszym półroczu 2023 roku wynosi ono 3490 zł), pracodawca zwolniony jest z opłacania składek na Fundusz Pracy.
Przykład 2
W kolejnym miesiącu Pan Jan oprócz umowy o pracę z pensją 2000 zł brutto, osiągnął dodatkowy dochód z umowy zlecenie w kwocie 1500 zł brutto. Łączny dochód z obu tytułów wynosi więc 3500 zł brutto. W takim przypadku zarówno pracodawca, jak i zleceniodawca zobowiązani są do odprowadzenia składki na Fundusz Pracy.
Składka na Fundusz Pracy z umowy o pracę = 2000 x 2,45% = 49,00 zł
Składka na Fundusz Pracy z umowy zlecenie = 1500 x 2,45% = 36,75 zł
2) Działalność gospodarcza
Zasada opisana w punkcie 1 dotyczy również osób prowadzących działalność gospodarczą, z tym zastrzeżeniem jednak, iż składka na Fundusz Pracy liczona jest nie od dochodu, a od ustawowej, minimalnej podstawy wymiaru. W większości przypadków, ta podstawa wymiaru wynosi 60% prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia i zawsze jest wyższa od wynagrodzenia minimalnego. W takich przypadkach przedsiębiorcy zobowiązani są więc do opłacania składki na Fundusz Pracy.
Inaczej sytuacja wygląda w przypadku tzw. nowych przedsiębiorców. Przez pierwsze dwa lata prowadzenia działalności gospodarczej, podstawę wymiaru składek ZUS stanowi bowiem 30% minimalnego wynagrodzenia za pracę. Siłą rzeczy, podstawa ta jest zawsze niższa od wynagrodzenia minimalnego, a więc nowy przedsiębiorca nie jest zobowiązany do opłacania składki na Fundusz Pracy.
Jednak tak samo jak w poprzednim przypadku, zwolnienie to nie będzie przysługiwać, jeśli przedsiębiorca uzyskuje dodatkowe dochody jeszcze z innego tytułu a suma podstaw wymiaru przekracza kwotę minimalnego wynagrodzenia.
Przykład 3
Pan Jan prowadzi od roku działalność gospodarczą i spełnia warunki do objęcia preferencyjnymi składkami ZUS. Pan Jan uzyskuje również dochody z tytułu umowy zlecenie w wysokości 1200 zł brutto.
Podstawa wymiaru składek z działalności wynosi 30% minimalnego wynagrodzenia a więc 30% x 3490 = 1047 zł
Łączna podstawa wymiaru wynosi więc 1200 + 1047 = 2247 zł
Jest to kwota mniejsza od minimalnego wynagrodzenia (3490 zł), a więc Pan Jan nie musi opłacać składki na Fundusz Pracy z działalności gospodarczej. Również zleceniodawca Pana Jana nie jest zobowiązany do odprowadzania składki na Fundusz Pracy z tytułu umowy zlecenia.
Przykład 4
Pan Jan prowadzi od roku działalność gospodarczą i spełnia warunki do objęcia składkami preferencyjnymi. Pan Jan uzyskuje również dochody z tytułu umowy zlecenie w wysokości 2500 zł brutto.
Podstawa wymiaru składek ZUS z działalności wynosi 30% minimalnego wynagrodzenia a więc 30% x 3490 = 1047 zł
Łączna podstawa wymiaru wynosi więc 2500 + 1047 = 3547 zł
Jest to kwota większa od minimalnego wynagrodzenia (3490 zł), a więc Pan Jan jest zobowiązany do opłacania składki na Fundusz Pracy z działalności gospodarczej. Również zleceniodawca Pana Jana musi opłacić składkę na Fundusz Pracy z tytułu umowy zlecenia.
3) Powyżej 55 i 60 roku życia
Kobiety powyżej 55 roku życia oraz mężczyźni powyżej 60 roku życia są zwolnieni z opłacania składek na Fundusz Pracy niezależnie od wysokości osiąganego dochodu. Zwolnienie obowiązuje niezależnie od tytułu ubezpieczenia, a więc zarówno w przypadku umowy o pracę i umowy zlecenie, jak i w przypadku prowadzenia działalności gospodarczej.
Zwolnienie jest bezterminowe i przysługuje od pierwszego dnia miesiąca po ukończeniu odpowiednio 55 lub 60 lat.
4) Powyżej 50 roku życia
W przypadku pracowników zatrudnionych na umowę o pracę, zwolnienie z opłacania składki na Fundusz Pracy przysługuje już po ukończeniu 50 roku życia, w przypadku gdy przed zatrudnieniem, osoba taka widniała w ewidencji bezrobotnych powiatowego urzędu pracy przez okres co najmniej 30 dni.
Zwolnienie to dotyczy wyłącznie umowy o pracę i przysługuje jedynie przez 12 miesięcy od pierwszego dnia miesiąca po zawarciu umowy o pracę.
5) Poniżej 30 roku życia
Pracodawca nie musi opłacać składki na Fundusz Pracy również za pracownika, który został skierowany do pracy przez powiatowy urząd pracy, a w dniu rozpoczęcia zatrudnienia pracownik nie miał ukończonych 30 lat.
Zwolnienie to dotyczy wyłącznie umowy o pracę i przysługuje przez 12 miesięcy od pierwszego dnia miesiąca po zawarciu umowy o pracę.
6) Po urlopie macierzyńskim i wychowawczym
Pracodawca nie musi opłacać składki na Fundusz Pracy również w przypadku, gdy pracownik powrócił z urlopu macierzyńskiego, dodatkowego urlopu macierzyńskiego lub urlopu wychowawczego.
Zwolnienie to dotyczy wyłącznie umowy o pracę i przysługuje przez 36 miesięcy od pierwszego dnia następującego po tym, w którym pracownik wrócił z urlopu.
7) Jeśli tylko umowy zlecenie
Składek na Fundusz Pracy nie muszą płacić firmy, które zatrudniają wyłącznie na podstawie umów zlecenie. Zwolnienie obejmuje wówczas wszystkich zatrudnionych zleceniobiorców niezależnie od wysokości wynagrodzenia.
Wystarczy jednak, że chociaż jedna osoba w firmie zatrudniona zostanie na umowę o pracę i podmiot taki traci zwolnienie w odniesieniu do wszystkich zatrudnionych.
Zwolnienie to nie ma w ogóle zastosowania do podmiotów będących jednostkami organizacyjnymi (w tym spółek cywilnych). Zwolnienie dotyczy jedynie zleceniodawców będących osobami fizycznymi prowadzącymi działalność gospodarczą.
Co ciekawe, w przeszłości ZUS próbował nie respektować tego ustawowego zwolnienia. W 2015 roku ZUS opublikował bowiem komunikat, w którym poinformował, iż przestaje obowiązywać zwolnienie dotyczące umów zlecenia, opisane w punkcie 7. Więcej na ten temat można przeczytać tutaj. Decyzja ZUS nie miała jednak żadnych podstaw prawnych i ostatecznie, pod dużym medialnym naporem, ZUS wycofał się z tej praktyki. Sytuację tę szczegółowo opisywaliśmy na tej stronie.
| Zobacz również: | Jak uzyskać dopłatę do paliwa w 2023 roku? |
| Kiedy nie trzeba płacić składki zdrowotnej? | |
| Składka chorobowa opłacona po terminie |
