08/04/2025
Sejm uchwalił zmiany w składce zdrowotnej. Na zmianach część firm zyska, inne stracą. Na czym dokładnie polegają uchwalone zmiany? Jaką składkę zdrowotną zapłacą od przyszłego roku różne grupy przedsiębiorców?
Sejm uchwalił nowelizację ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej. Nowe przepisy zmieniają zasady opłacania składki zdrowotnej przez osoby prowadzące działalność gospodarczą.
Wbrew wcześniejszym zapowiedziom, nowe przepisy nie zakładają powrotu do starego systemu rozliczeń, czyli jednej ryczałtowej składki zdrowotnej odliczalnej od podatku. W "nowym" systemie, wysokość składki zdrowotnej wciąż zależeć będzie - podobnie jak dzisiaj - od uzyskiwanych dochodów i wybranej formy opodatkowania. Co więcej, zamiast obiecanego przywrócenia pełnej odliczalności od podatku, nowe przepisy całkowicie likwidują nawet te odliczenia, które funkcjonowały do tej pory.
Ryczałtowa składka tylko dla niskich dochodów
Zgodnie z nowymi przepisami, od 2026 roku przedsiębiorcy zapłacą stałą składkę zdrowotną jedynie do pewnego poziomu dochodów. Ta stała składka zdrowotna ma odpowiadać wysokości obecnej składki minimalnej, czyli równa będzie 9% od kwoty 75% minimalnego wynagrodzenia.
Nie znamy jeszcze wysokości wynagrodzenia minimalnego na rok 2026, więc nie obliczymy jeszcze dokładnej wartości nowej składki. Z pewnym przybliżeniem można oszacować jednak, że w 2026 roku składka ta wyniesie ok. 340 zł. Składka w stałej kwocie ok. 340 zł obowiązywać będzie jednak tylko do pewnego dochodu.
Wysokość składki zdrowotnej u przedsiębiorców o wyższych dochodach zależeć będzie wciąż od wybranej formy opodatkowania.
Skala podatkowa i podatek liniowy
Liniowcy oraz firmy na skali podatkowej zapłacą stałą, ryczałtową składkę zdrowotną (ok. 340 zł) tylko w tych miesiącach, w których ich dochody nie przekroczą kwoty 1,5-krotności przeciętnego wynagrodzenia.
Do wyliczenia limitu 1,5-krotności brane będzie pod uwagę przeciętne miesięczne wynagrodzenie w sektorze przedsiębiorstw w IV kwartale roku poprzedniego włącznie z wypłatami z zysku. Wartość ta ogłaszana jest przez Prezesa GUS, lecz jej nową wartość poznamy dopiero w styczniu przyszłego roku (zobacz szczegóły).
Na dzień dzisiejszy nie znamy więc progu dochodowego na 2026 rok, ale możemy policzyć jego aktualną wartość. Na dzień dzisiejszy próg taki odpowiadałby kwocie 12824 zł miesięcznie, czyli ok. 154 tys. zł rocznie.
Po przekroczeniu tego dochodu, przedsiębiorca zapłacić będzie musiał - oprócz składki ryczałtowej - dodatkową część składki w wysokości 4,9% od dochodu (od nadwyżki dochodu ponad ustawowy próg). Przykładowo, miesięczny dochód w wysokości 20 tys. zł oznaczałby składkę zdrowotną w kwocie:
340 + 4,9% * (20 000 - 12 824) = 692 zł
Na zmianach zyskają na pewno wszystkie osoby, które rozliczają podatek według skali podatkowej. Takie osoby płacą bowiem obecnie składkę zdrowotną w wysokości 9% dochodu.
Inaczej wygląda jednak kwestia w przypadku podatku liniowego. Nie każdy liniowiec bowiem odniesie korzyści z nowych przepisów. Niektórzy mogą stracić. Nowe przepisy zakładają bowiem likwidację istniejącej obecnie ulgi podatkowej (zobacz szczegóły).
Zgodnie z nowymi przepisami, od 2026 roku liniowcy stracą możliwość odliczania składki zdrowotnej od dochodu. Więcej o możliwości takiego odliczenia piszemy w tym artykule.
Na zmianach stracą więc przede wszystkim najmniej zarabiający liniowcy, o dochodach do 7 tys. zł miesięcznie. Oni bowiem, choć zapłacą tak jak obecnie - minimalną, ryczałtową składkę zdrowotną, to stracą możliwość jej odliczenia od dochodu. Ostatecznie zapłacą więc taką samą składkę zdrowotną, ale dodatkowo wyższy niż obecnie podatek dochodowy.
W przypadku liniowców zarabiających więcej, nowe przepisy przyniosą korzyści, ale korzyści te będą mniejsze niż wynika to z obniżenia samej składki zdrowotnej. Również i w tym przypadku należy bowiem uwzględnić utratę korzyści wynikającą z likwidacji odliczenia podatkowego.
Dla przykładu, wspomniany wcześniej liniowiec zarabiający 20 tys. zł, który obecnie płaci składkę zdrowotną w kwocie 980 zł, od przyszłego roku zapłaci ją w kwocie ok. 692 zł. Wydawać by się mogło zatem, że korzyść liniowca wyniesie aż 288 zł. Nic bardziej mylnego.
Do tej pory bowiem, całą kwotę składki zdrowotnej liniowiec mógł zaliczyć w koszty lub odliczyć od dochodu (więcej tutaj), płacąc w ten sposób o 186 zł niższy podatek. Dodatkowo, zaliczenie składki w koszty powodowało, że w kolejnym miesiącu wysokość samej składki była niższa o 48 zł (zobacz tutaj). Łącznie zatem, dodatkowa korzyść podatkowa wynikająca z ulgi wynosi obecnie 234 zł.
Od przyszłego roku, w wyniku likwidacji ulgi dla liniowców, ta korzyść podatkowa całkowicie zniknie. W wyniku wprowadzenia nowych przepisów, opisany wyżej liniowiec zyska zatem nie 288 zł, a jedynie 54 zł.
Karta podatkowa
Zgodnie z nowymi przepisami, osoby na karcie podatkowej zapłacą stałą, ryczałtową składkę zdrowotną w wysokości 9% od kwoty 75% minimalnego wynagrodzenia. Składka ta wyniesie zatem ok. 340 zł miesięcznie.
W przypadku osób na karcie podatkowej, zasady ustalania składki zdrowotnej nie ulegną zatem zmianie. Osoby takie jednak zdecydowanie stracą na likwidacji ulgi podatkowej.
Przypomnijmy bowiem, że w obecnym stanie prawnym, przedsiębiorca na karcie podatkowej ma prawo odliczenia od podatku kwoty równej 19% zapłaconych składek zdrowotnych (zobacz szczegóły). Przy składce w wysokości 340 zł, odliczenie takie oznacza miesięczną korzyść podatkową na poziomie 65 zł.
Nowe przepisy likwidują tę ulgę podatkową. Oznacza to, że przy niezmienionej składce zdrowotnej, łączne obciążenia każdej firmy na karcie podatkowej wzrosną o 65 zł miesięcznie.
Ryczałt od przychodów ewidencjonowanych
Ryczałtowcy zapłacą stałą, ryczałtową składkę zdrowotną (ok. 340 zł) tylko w tych miesiącach, w których ich przychody nie przekroczą kwoty 3-krotności przeciętnego wynagrodzenia.
Do wyliczenia limitu 3-krotności brane będzie pod uwagę przeciętne miesięczne wynagrodzenie w sektorze przedsiębiorstw w IV kwartale roku poprzedniego włącznie z wypłatami z zysku. Wartość ta ogłaszana jest przez Prezesa GUS, lecz jej nową wartość poznamy dopiero w styczniu przyszłego roku (zobacz szczegóły).
Na dzień dzisiejszy nie znamy więc progu przychodowego na 2026 rok, ale możemy policzyć jego aktualną wartość. Na dzień dzisiejszy próg taki odpowiadałby kwocie 25648 zł miesięcznie, czyli ok. 308 tys. zł rocznie.
Po przekroczeniu tego przychodu, przedsiębiorca zapłacić będzie musiał - oprócz składki ryczałtowej - dodatkową część składki w wysokości 3,5% od przychodu (od nadwyżki przychodu ponad ustawowy próg). Przykładowo, miesięczny przychód w wysokości 60 tys. zł oznaczałby składkę zdrowotną w kwocie:
340 + 3,5% * (60 000 - 25 648) = 1542 zł
Taki poziom przychodów oznacza zatem, że przedsiębiorca zapłaci składkę wyższą niż w obecnym systemie. Składka zdrowotna dla rocznych przychodów powyżej 300 tys. zł wynosi bowiem obecnie tylko 1385 zł.
Kto zatem zyska? Zyskają ryczałtowcy uzyskujący miesięczne przychody do ok. 55 tys. zł. Takie firmy w 2026 roku zapłacą bowiem składkę zdrowotną niższą, niż płacą obecnie. Aktualne wysokości składki zdrowotnej dla ryczałtowców dostępne są tutaj.
Pozostali ryczałtowcy, z przychodami powyżej 55 tys. zł, zapłacą więcej lub zdecydowanie więcej niż obecnie. Sytuacja taka dotknie niemałej grupy przedsiębiorców. Jak wynika bowiem z uzasadnienia do ustawy, wyższą niż obecnie składkę zdrowotną zapłaci aż 130 tys. ryczałtowców, głównie z branży handlowej.
Przy wyliczeniach łącznych obciążeń, zarówno dla pierwszej, jak i dla drugiej grupy ryczałtowców, należy jednak wziąć pod uwagę, że również i w tym przypadku znikną korzyści podatkowe. Nowe przepisy likwidują bowiem możliwość odliczania składek zdrowotnych od przychodu.
Pozostaną uciążliwe rozliczenia
W związku z tym, iż nie doszło do przywrócenia prostej, jednakowej dla wszystkich składki ryczałtowej, w przyszłym roku przedsiębiorców czeka kontynuacja uciążliwych, comiesięcznych rozliczeń składki zdrowotnej.
Nowe przepisy nie zmieniły, a w wielu przypadkach jeszcze bardziej skomplikowały, sposób rozliczania i składania deklaracji rozliczeniowych do ZUS. Nowe przepisy zakładają bowiem pozostawienie systemu opartego na zaliczkach miesięcznych oraz obowiązkowych, comiesięcznych deklaracjach rozliczeniowych, a następnie składaniu rocznego rozliczenia składek zdrowotnych. Więcej o obowiązkowym rozliczeniu rocznym piszemy na tej stronie.
Nowe przepisy mają wejść w życie 1 stycznia 2026 roku. Pełna treść ustawy dostępna jest tutaj. Jeśli chcesz otrzymywać bieżące informacje na ten temat, zapisz się na nasz newsletter:
| Zobacz również: | Jak uniknąć wysokich składek ZUS w 2025 roku |
| Minimalna składka zdrowotna w 2025 roku | |
| Duże zmiany w PKPiR | |
