25/06/2018
(28/06/2016)
W 2012 roku weszły w życie nowe zapisy ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, które m.in. zmieniły okres przedawnienia składek ZUS. Od tego czasu okres przedawnienia wynosi jedynie 5 lat. Są jednak wyjątki.
Do końca 2011 roku obowiązywał okres przedawnienia składek ZUS wynoszący 10 lat. Tak długi okres przedawnienia został wprowadzony w roku 2003 (przed tą datą okres przedawnienia składek również wynosił 5 lat). Od 1 stycznia 2012 r. okres przedawnienia ponownie wynosi 5 lat licząc od dnia, w którym składki stały się wymagalne.
W nowych przepisach znalazło się jednak pewne zastrzeżenie. Otóż jeśli składki stały się wymagalne przed dniem 1 stycznia 2012 r., to nowy 5-letni bieg przedawnienia i tak zaczyna się dopiero od dnia 1 stycznia 2012 r. Wyjątek stanowi sytuacja w której składki wymagalne przed dniem 1 stycznia 2012 r., zgodnie ze starym 10-letnim biegiem przedawnienia, przedawniłyby się wcześniej. W takiej sytuacji, przedawnienie następuje z upływem tego wcześniejszego terminu, a nie zgodnie z nowymi przepisami.
Przykład 1
Składki ZUS stały się wymagalne 15 stycznia 2012 r.
W takim przypadku zastosowanie mają nowe przepisy. Składki przedawnią się po 5 latach od dnia 15 stycznia 2012 r., czyli w dniu 15 stycznia 2017 r.
Przykład 2
Składki ZUS stały się wymagalne 15 marca 2007 r.
Zgodnie ze starym biegiem przedawnienia, składki przedawniłyby się po 10 latach od dnia 15 marca 2007 r., czyli w dniu 15 marca 2017 r.
Zgodnie z nowym biegiem przedawnienia, składki przedawniłyby się po 5 latach, ale od dnia 1 stycznia 2012 r., czyli w dniu 1 stycznia 2017 r.
Z tych dwóch terminów, wcześniejszym jest ten drugi. Składki ZUS faktycznie przedawnią się więc 1 stycznia 2017 r.
Przykład 3
Składki ZUS stały się wymagalne 15 czerwca 2005 r.
Zgodnie z nowym biegiem przedawnienia, składki przedawniłyby się po 5 latach od dnia 1 stycznia 2012 r., czyli w dniu 1 stycznia 2017 r.
Zgodnie ze starym biegiem przedawnienia, składki przedawniłyby się po 10 latach od dnia 15 czerwca 2005 r., czyli w dniu 15 czerwca 2015 r.
W takim przypadku terminem wcześniejszym jest termin 10-letni. Składki ZUS faktycznie przedawnią się więc z dniem 15 czerwca 2015 r.
Przykład nr 2 pokazuje, iż nowe przepisy stawiają w dużo gorszej sytuacji te osoby, w przypadku których składki stały się wymagalne jeszcze przed 1 stycznia 2012 r. Przez porównanie do przykładu nr 1 widzimy, że w obu przypadkach składki przedawniają się niemal w tym samym czasie. Jednak w przykładzie nr 2 składki stały się wymagalne prawie 5 lat wcześniej niż w przykładzie nr 1. To oznacza, że osoba z przykładu nr 2 poczeka niemal dwa razy dłużej na przedawnienie swoich składek.
W tej sytuacji można by śmiało stwierdzić, że wszystko jest jednak w porządku, gdyż prawo nie działa wstecz, a więc nowy okres przedawnienia nie powinien mieć zastosowania do składek wymagalnych przed 2012 r. Sytuacja nie jest jednak taka oczywista.
Przypomnijmy, że w 2003 r., gdy zmieniano okres przedawnienia składek z 5 lat na 10 lat, ustawodawca nie wprowadził do ustawy podobnego zastrzeżenia jak obecnie. W powiązaniu z zasadą, że "prawo nie działa wstecz" wydawać się wtedy mogło, że jeśli składki ZUS stały się wymagalne przed 2003 rokiem, to obowiązywać będzie stary, czyli 5-letni okres przedawnienia. Niestety, ZUS zajmował wówczas odmienne stanowisko, twierdząc, że nawet gdy składki stały się wymagalne w 2000 r. (gdy obowiązywał jeszcze 5-letni okres przedawnienia) to zastosowanie do nich ma nowy 10-letni okres przedawnienia wprowadzony do ustawy w 2003 roku. Takie składki przedawniają się więc nie w 2005 r. ale w 2010 r. Niestety, kuriozalne wydawać by się mogło, stanowisko ZUS, potwierdzone zostało wyrokami sądów. Tutaj publikujemy dwa wyroki w tej sprawie:
Okres przedawnienia składek wymagalnych przed 2003 rokiem
Czy okres przedawnienia składek ZUS wymagalnych do 2002 roku wynosi 5 lat czy 10 lat?
Stanowisko ZUS a następnie wyroki sądów były więc zdecydowanie niekorzystne dla płatników składek. Podobnie jest z nowymi przepisami, które weszły w życie w 2012 r. Pomijając fakt, że nowe przepisy tym razem generalnie skróciły a nie wydłużyły okres przedawnienia, to są one tak samo niekorzystne dla osób, które jedną nogą znajdują się pod rządami starych przepisów, a drugą pod rządami nowych. Z tą jednak różnicą, że w przypadku nowych przepisów nie będą wymagane rozstrzygnięcia sądowe, gdyż ustawodawca, nauczony wcześniejszymi perturbacjami, zabezpieczył interesy ZUS, wprowadzając wygodny dla ZUS a niekorzystny dla płatników dodatkowy zapis.
W tym miejscu należy również przypomnieć, iż 20 lipca 2011 r. weszły w życie znowelizowane przepisy ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, które poszerzają katalog zdarzeń zawieszających bieg terminu przedawnienia (zmieniony art. 24 ustawy o sus). Do katalogu tych wydarzeń dodano "wydanie decyzji ustalającej obowiązek podlegania ubezpieczeniom społecznym, podstawę wymiaru składek lub obowiązek opłacania składek na te ubezpieczenia".
Przy poprzednim, 10-letnim okresie przedawnienia, ZUSowi nie tak łatwo było zawiesić bieg terminu przedawnienia. Obecnie, już samo wydanie decyzji przez ZUS zawiesza bieg terminu przedawnienia. Jest więc wysoce prawdopodobne, że w wielu przypadkach dłuższy 10-letni okres przedawnienia (ale bez możliwości zawieszenia jego biegu wydaniem decyzji przez ZUS) mógłby być de facto krótszy niż obecny 5-letni okres, który jednakże ZUS może zawiesić w każdej chwili, wydając decyzję o podleganiu ubezpieczeniom. A w zakresie wydawania takich decyzji ZUS nie jest niczym ograniczony.
| Zobacz również: | Jak uniknąć ZUS? |
| Składka chorobowa opłacona po terminie | |
| Ustawa abolicyjna - Umorzenie składek ZUS | |
| Wcześniejsza emerytura nie dla przedsiębiorcy |
