Składki ZUS - Aktualne i historyczne

21/02/2017

Już w marcu poznamy nowe stawki ubezpieczenia wypadkowego. Publikacja nowych stawek powoduje zazwyczaj zmianę wysokości składek ZUS płaconych przez osoby prowadzące działalność gospodarczą.

Zgodnie z przepisami, składki ZUS dla osób prowadzących działalność gospodarczą, ustalane są raz do roku i powinny obowiązywać przez kolejne 12 miesięcy w niezmienionej wysokości. Teoretycznie. W praktyce bowiem składki zmieniają się częściej niż raz do roku.

Kwotowa wartość składki zależy bowiem od dwóch czynników:

• podstawy wymiaru składki oraz
• stawki procentowej - określającej jaki procent podstawy wymiaru stanowi składka.

Ustawa określa, iż tylko raz do roku może zmieniać się podstawa wymiaru składek. Przepisy nie nakładają jednak żadnego ograniczenia, jeśli chodzi o zmiany stawek procentowych. Stawki procentowe mogą być więc zmieniane dowolną ilość razy w ciągu roku. Skutek jest taki, iż kwotowe składki ZUS obowiązujące przedsiębiorców, również mogą ulegać wielokrotnym zmianom w ciągu roku.

Przykładem jest chociażby słynna podwyżka składki rentowej sprzed pięciu lat, która zaczęła obowiązywać od lutego 2012 r. Zmiana wysokości składki w ciągu roku wynikała właśnie z podwyższenia stawki procentowej z 6% do 8%. Tak więc w styczniu przedsiębiorcy zapłacili wyższe składki wynikające z podwyższanej co roku podstawy wymiaru, natomiast już miesiąc później składki zmieniły się ponownie, ze względu na wyższą stawkę procentową dla składki rentowej. Mało tego, w kwietniu tego samego roku, składki ZUS wzrosły po raz trzeci, gdyż zmieniona została stawka procentowa dla składki wypadkowej.

I to właśnie składka wypadkowa jest kolejnym przykładem bałaganu prawnego w zakresie ustalania wysokości składek w ciągu roku. Nowe stawki procentowe dla tej składki publikowane są bowiem w marcu każdego roku i zaczynają obowiązywać poczynając od kwietnia - przez kolejnych 12 miesięcy - aż do marca roku następnego.

Składka wypadkowa jest dość specyficzną daniną, gdyż jej wysokość zależy od branży, w jakiej działa firma. Minister Pracy i Polityki Społecznej publikuje co roku stawki procentowe dla ubezpieczenia wypadkowego, oddzielnie dla każdej branży. Inna stawka ubezpieczenia wypadkowego będzie zatem obowiązywać pracownika biurowego, a inna górnika. To rozróżnienie wynika z zasadniczo różnego ryzyka wypadkowości w poszczególnych branżach.

Te oddzielne, "branżowe" stawki mają jednak pewne ograniczenie. Mają bowiem zastosowanie jedynie w odniesieniu do tych firm, które zatrudniają co najmniej 10 pracowników.

W przypadku firm jednoosobowych lub tych, które zatrudniają nie więcej niż 9 pracowników, składka wypadkowa jest stała i niezależna od branży. Wynosi ona wówczas 50% najwyższej opublikowanej w danym roku stawki wypadkowej. Obecnie najwyższa stawka ubezpieczenia wypadkowego wynosi 3,60%. Stawka obowiązująca przedsiębiorców wynosi zatem połowę tej wartości czyli 1,80%.

Małe firmy, zatrudniające mniej niż 10 pracowników, zainteresowane są zatem tym, czy w danym roku ulegnie zmianie najwyższa stawka ubezpieczenia wypadkowego. Jeżeli tak, zmianie ulegnie również składka wypadkowa płacona w ramach małych działalności gospodarczych.

Co ciekawe, najwyższa stawka ubezpieczenia wypadkowego jest przypisana zawsze do jednej i tej samej branży - do górnictwa. Swoistym kuriozum jest zatem fakt, iż wysokość składek ZUS płaconych przez polskiego przedsiębiorcę zależy wprost od ilości wypadków w polskich kopalniach - bo na podstawie tej właśnie wypadkowości kalkulowana jest procentowa stawka ubezpieczenia wypadkowego dla górnictwa. Szerzej na ten temat pisaliśmy w tym artykule.

Nowe stawki ubezpieczenia wypadkowego publikowane są każdego roku. Nie oznacza to jednak, że każdego roku zmienia się stawka maksymalna. Ta może się zmienić, ale czasem może pozostać na niezmienionym poziomie. Z taką sytuacją mieliśmy do czynienia np. w zeszłym roku, gdy stawka maksymalna nie uległa zmianie. Jednak już dwa lata temu minister opublikował zupełnie nowe stawki ubezpieczenia wypadkowego, co spowodowało zmianę wysokości składek ZUS dla małych przedsiębiorców (szczegóły tutaj). W sumie, od 2009 roku stawka ta zmieniała się już trzykrotnie. Za każdym razem więc dochodziło do zmiany wysokości składek ZUS w trakcie roku. 

Jak będzie w tym roku? Prawdopodobnie w drugiej połowie marca Minister Pracy ogłosi nowe stawki ubezpieczenia wypadkowego. Jeśli maksymalna stawka określona dla górnictwa zostanie podwyższona, przedsiębiorcy zapłacą wyższe składki ZUS od kwietnia 2017 roku. Jeśli zaś stawka dla górnictwa zostanie obniżona, małe firmy zapłacą składki niższe niż obecnie. Niezależnie od tego, w którym kierunku podąży wysokość nowych danin, o nowych wartościach składek poinformujemy na naszych stronach niezwłocznie po ich publikacji.