Składki ZUS - Aktualne i historyczne

 

21/02/2023

W tym roku po raz pierwszy odliczymy składkę zdrowotną w rozliczeniu PIT na zupełnie nowych zasadach. W jakiej wysokości? Ile łącznie możemy odliczyć? Kiedy tracimy prawo do odliczenia składki zdrowotnej?

 

Przypomnijmy, że od 2022 roku osoby prowadzące działalność gospodarczą opłacają składkę zdrowotną na zupełnie nowych zasadach wprowadzonych przepisami tzw. Polskiego Ładu. Nowe zasady dotyczą jednak nie tylko wysokości samej składki zdrowotnej, lecz również sposobu i wysokości odliczeń. Różne grupy przedsiębiorców odliczą zatem składkę zdrowotną na różnych zasadach i w odmiennej wysokości. Niektóre osoby nie odliczą zaś składki zdrowotnej w ogóle.

Przypomnijmy, że zgodnie z zasadami obowiązującymi do końca 2021 roku, zapłacone składki zdrowotne odliczyć mógł każdy przedsiębiorca, według jednakowych dla wszystkich zasad. Składka zdrowotna płacona w kwocie 9% podstawy wymiaru, podlegała więc zawsze odliczeniu od podatku w kwocie równej 7,75% podstawy wymiaru.

W rozliczeniu rocznym za 2022 rok zasady te nie będą już obowiązywać. Zgodnie z nowymi przepisami, w rozliczeniu rocznym PIT składanym w roku 2023, sposób odliczenia składki zdrowotnej zależeć będzie od wybranej formy opodatkowania. I tak:

1. Osoby rozliczające podatek ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych opłacają składkę w stałej wysokości. Stała w ciągu roku składka zdrowotna może jednak przyjąć jedną z trzech wartości, uzależnioną od wysokości przychodów przedsiębiorcy. Osoby na ryczałcie dokonają odliczenia składki zdrowotnej od przychodu. Wysokość odliczenia wynosi 50% kwoty zapłaconych w ciągu roku składek zdrowotnych.
2. Osoby rozliczające się kartą podatkową opłacają składkę zdrowotną w stałej ryczałtowej kwocie, która w 2022 roku wynosiła 270,90 zł (zobacz szczegóły). Osoby takie dokonają odliczenia składki zdrowotnej od podatku. Odliczenie dokonywane jest w kwocie równej 19% zapłaconych w ciągu roku składek zdrowotnych.
3. Osoby rozliczające się podatkiem liniowym opłacają składkę zdrowotną w wysokości 4,9% osiągniętego dochodu. Osoby takie dokonają odliczenia składki zdrowotnej od dochodu do wysokości limitu, który w 2022 roku wynosił 8700 zł. Więcej na temat limitu odliczenia można przeczytać na tej stronie.
4. Osoby rozliczające się według skali podatkowej opłacają składkę zdrowotną w wysokości 9% osiągniętego dochodu. W aktualnym stanie prawnym, osoby takie nie mają jednak prawa do odliczenia składki zdrowotnej.

Jakie kwoty odliczymy zatem w rozliczeniu rocznym za 2022 rok?

 

Odliczenie składki zdrowotnej - Ryczałt od przychodów ewidencjonowanych

W przypadku tzw. ryczałtowców, odliczenie składki zdrowotnej od przychodu możliwe jest w kwocie równej 50% zapłaconych składek zdrowotnych.

Osoba prowadząca działalność gospodarczą odlicza składki na ubezpieczenie zdrowotne na bieżąco, przy obliczaniu miesięcznych zaliczek na podatek. Dodatkowo jednak składki z całego roku wykazujemy również zbiorczo w rocznym rozliczeniu podatkowym. Ze względu na przesunięcia w terminach płatności tych składek, często występują jednak trudności w określeniu sumy składek z całego roku, która rzeczywiście podlega odliczeniu.

Składka zdrowotna za dany miesiąc jest bowiem płatna do 20. dnia miesiąca kolejnego. Zatem składkę taką odliczyć możemy dopiero od przychodu osiągniętego w tym kolejnym miesiącu. I tak, składka za miesiąc grudzień płatna jest do 20 stycznia. Jeżeli zatem zapłacimy ją dopiero w styczniu (a robi tak zdecydowana większość osób), składka taka będzie mogła zostać odliczona dopiero od przychodu osiągniętego w styczniu, a więc dopiero w rozliczeniu za kolejny rok.

Zatem składka opłacona w styczniu 2022 roku jest składką należną za miesiąc grudzień 2021 roku. Z kolei składka należna za grudzień 2022 roku, nie podlega już odliczeniu w roku 2022, ponieważ opłacona została dopiero w roku 2023.

Konsekwencją tego jest fakt, iż roczna suma składek uwzględniana w rozliczeniu rocznym za rok 2022 nie jest prostą sumą 12 identycznych składek za rok 2022. Następuje tu bowiem przesunięcie o jeden miesiąc i suma składek do odliczenia jest sumą jedenastu składek z roku 2022 (składki za miesiące styczeń 2022 - listopad 2022) oraz jednej składki z roku 2021 (składka za grudzień 2021 zapłacona w styczniu 2022 roku).

Przypomnijmy również, że w przypadku ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych mamy do czynienia z trzema różnymi wysokościami składek zdrowotnych (w zależności od przedziału przychodowego). Jednakże składka zapłacona w styczniu 2022 roku (należna za grudzień 2021) będzie jednakowa dla wszystkich ryczałtowców. Jest to bowiem składka zdrowotna naliczona jeszcze na podstawie starych przepisów.

Łączna suma składek zdrowotnych dla ryczałtowców podlegająca odliczeniu za rok 2022 przedstawia się zatem następująco:

Zobacz również: Składka zdrowotna do odliczenia za 2022 rok (Ryczałt od przychodów ewidencjonowanych)

Przykładowo, dla osoby której przychody kształtują się w przedziale 60-300 tys. zł, składki zdrowotne, które uwzględnimy w rozliczeniu rocznym za rok 2022 to połowa sumy jedenastu składek za 2022 rok (11 x 279,94 zł) oraz połowa jednej składki za grudzień 2021 roku (1 x 190,90 zł). Łączna kwota składek zdrowotnych do odliczenia za rok 2022 wynosi więc w tym przypadku 3270,24 zł.

Odpowiednio, dla ryczałtowców o niższych przychodach suma składek zdrowotnych do odliczenia wynosi 2038,57 zł, natomiast w najwyższym przedziale przychodowym odliczenie składek za 2022 rok wyniesie 5733,80 zł.

 

Odliczenie składki zdrowotnej - Karta podatkowa

W przypadku osób rozliczających się kartą podatkową, odliczenie składki zdrowotnej od podatku możliwe jest w kwocie równej 19% zapłaconych składek zdrowotnych.

Również i w tym przypadku, przedsiębiorca musi wziąć pod uwagę fakt, iż roczna suma składek zdrowotnych do odliczenia nie będzie prostą sumą 12 identycznych składek za rok 2022. Obowiązują tu bowiem te same zasady, jak w przypadku ryczałtowców (wyjaśnienie znajduje się powyżej).

W związku z tym, iż odliczeniu od podatku podlegają jedynie składki zapłacone w danym roku, to suma składek do odliczenia jest sumą jedenastu składek z roku 2022 (składki za miesiące styczeń 2022 - listopad 2022) oraz jednej składki z roku 2021 (składka za grudzień 2021 zapłacona w styczniu 2022 roku).

Łączna suma składek zdrowotnych dla firm na karcie podatkowej, podlegająca odliczeniu za rok 2022 przedstawia się zatem następująco:

Karta podatkowa
Składka zdrowotna za miesiąc	Płatna w miesiącu	Wysokość składki zdrowotnej	Część składki podlegająca odliczeniu od podatku
12 - 2021	01 - 2022	381,81	72,54
01 - 2022	02 - 2022	270,90	51,47
02 - 2022	03 - 2022	270,90	51,47
03 - 2022	04 - 2022	270,90	51,47
04 - 2022	05 - 2022	270,90	51,47
05 - 2022	06 - 2022	270,90	51,47
06 - 2022	07 - 2022	270,90	51,47
07 - 2022	08 - 2022	270,90	51,47
08 - 2022	09 - 2022	270,90	51,47
09 - 2022	10 - 2022	270,90	51,47
10 - 2022	11 - 2022	270,90	51,47
11 - 2022	12 - 2022	270,90	51,47
Razem		3 361,71	638,71

Zobacz również: Składka zdrowotna do odliczenia za 2022 rok (Karta podatkowa)

Przedsiębiorca na karcie podatkowej uwzględni zatem w rozliczeniu rocznym za 2022 rok kwotę równą 19% sumy jedenastu składek za 2022 rok (11 x 51,47 zł) oraz 19% jednej składki za grudzień 2021 roku (1 x 72,54 zł). Łączna kwota składek zdrowotnych do odliczenia za rok 2022 wynosi więc 638,71 zł.

 

Odliczenie składki zdrowotnej - Podatek liniowy

W przypadku tzw. liniowców zasady, na jakich odbywa się odliczenie składki zdrowotnej, są stosunkowo najbardziej klarowne. Odliczamy bowiem tyle składki zdrowotnej, ile jej zapłaciliśmy. Za 2022 rok odliczyć możemy jednak kwotę nie większą niż 8700 zł. Limit ten wzrośnie w 2023 roku. O nowym limicie odliczenia piszemy na tej stronie.

Odliczenia składki zdrowotnej dokonać można na dwa sposoby. Pierwszy polega na odliczeniu kwoty zapłaconych składek zdrowotnych od dochodu. Drugi zaś, na zaliczeniu składek do kosztów uzyskania przychodu. Wbrew pozorom, skutki podatkowe obu tych metod nie są jednakowe, a zastosowanie drugiej metody może przynieść większe korzyści dla przedsiębiorcy. Szczegółowo na ten temat piszemy w tym artykule.

 

Utrata prawa do odliczenia składki zdrowotnej

Ustalając sumę składek zdrowotnych do odliczenia w zeznaniu rocznym, należy mieć również na uwadze fakt, iż w pewnych przypadkach stracimy prawo do odliczenia składki zdrowotnej zapłaconej w styczniu 2022 roku. Dzieje się tak wówczas, gdy na przełomie lat 2021/2022 zmieniliśmy formę opodatkowania.

Przedsiębiorca, który w 2022 roku wybrał formę opodatkowania inną niż w roku 2021 traci możliwość odliczenia składki za grudzień 2021 roku, zapłaconej w styczniu 2022 roku. Utrata prawa do odliczenia składki zdrowotnej dotyczy w tym przypadku wszystkich przedsiębiorców dokonujących zmiany, niezależnie od tego, jaką formę opodatkowania wybrali na kolejny rok. O tym, dlaczego przedsiębiorcy tracą prawo do odliczenia tej akurat składki zdrowotnej, piszemy szczegółowo w tym artykule. 

Zobacz również:	Jak uzyskać dopłatę do paliwa w 2023 roku
	Zwolnienie ze składki zdrowotnej w 2023 roku
	Będą zmiany w składce zdrowotnej