12/04/2022
Zgodnie z nowymi przepisami, każda osoba zobowiązana jest do zapłaty podatku od... składki zdrowotnej. Polski Ład wprowadza klasyczne kuriozum w postaci "podatku od podatku".
Przypomnijmy, że od 1 stycznia 2022 roku obowiązują nowe przepisy podatkowe uchwalone w ramach tzw. Polskiego Ładu. Jedną z najważniejszych zmian, które weszły w życie od Nowego Roku, jest całkowita korekta w zakresie sposobu ustalania wysokości składki zdrowotnej (zobacz szczegóły).
Nowa składka zdrowotna to jednak nie tylko jej znaczna podwyżka oraz zmiana sposobu jej liczenia. Najważniejszą bowiem konsekwencją nowego systemu podatkowego jest wprowadzenie całkowitego zakazu odliczania składki zdrowotnej od podatku.
Przypomnijmy bowiem, że do końca 2021 roku każdy podatnik miał prawo do odliczania znacznej części składki zdrowotnej od podatku. W konsekwencji, rzeczywisty koszt składki zdrowotnej był wielokrotnie mniejszy niż wskazywałaby na to sama kwota składki, gdyż 85% kwoty zapłaconej składki zdrowotnej odzyskiwaliśmy w postaci pomniejszonego podatku dochodowego (zobacz szczegóły).
Od 2022 roku sytuacja zmieniła się diametralnie. Nowe przepisy wprowadziły bowiem całkowity zakaz odliczania składki zdrowotnej od podatku. Pomijając kwestię zubożenia podatnika, sama koncepcja zniesienia odliczalności od podatku znajduje jednak swoje uzasadnienie fiskalne. Nowy system dąży bowiem do tego, aby system opieki zdrowotnej w Polsce był rzeczywiście finansowany składką zdrowotną, a nie dotacją z budżetu państwa (czyli de facto zasilany był z pozostałych podatków).
Z nowym systemem jest jednak jeden, zasadniczy problem. Zniesienie odliczalności składki zdrowotnej zostało wprowadzone w sposób totalny. Nowej składki zdrowotnej nie odliczymy bowiem już nie tylko od podatku. Obecne przepisy zakazują odliczania jej nawet od dochodu. A to ma daleko idące konsekwencje.
Osoba prowadząca działalność gospodarczą - chcąc nie chcąc - jest ustawowo zobowiązana do opłacania składki zdrowotnej z tytułu prowadzonej działalności. Niewątpliwie, jest to zatem koszt związany z prowadzeniem tej działalności. Obecne przepisy podatkowe zabraniają jednak zaliczania zapłaconej składki zdrowotnej do kosztów uzyskania przychodów. Zabraniają również pomniejszenia podstawy opodatkowania o zapłaconą składkę zdrowotną.
W konsekwencji, podatek dochodowy obliczany jest jako procent, nie tylko od samego dochodu, ale również od składki zdrowotnej.
Opisany powyżej problem nie zaistniałby, gdyby stawka procentowa podatku dochodowego odnosiła się do rzeczywistego dochodu, a więc przychodu pomniejszonego o koszty. W rzeczywistości jednak podatek dochodowy płacimy obecnie od dochodu powiększonego o składkę zdrowotną.
Jeśli zatem podstawy opodatkowania nie pomniejszamy o składkę zdrowotną, to okazuje się, że podatek dochodowy płacimy również od kwoty samej składki. Na kwestię tę już w zeszłym roku uwagę zwracał prof. Witold Modzelewski:
"Grzech główny tej koncepcji to opodatkowanie podatkiem dochodowym kwoty zapłaconej składki na ubezpieczenie zdrowotne. Pisałem o tym już nie raz więc tylko przypomnę, kwota składki może być:
1. odliczana w całości lub w części od należnego podatku dochodowego,
2. zmniejszać podstawę opodatkowania podatku dochodowego ciążącą na „oskładkowanym”,
3. być opodatkowana tym podatkiem.
Wybrano warunek trzeci, czyli nonsens. Dlaczego? Nie wiadomo.
Jeśli na podatnika podatku dochodowego, zwłaszcza będącego osobą fizyczną, nakłada się obowiązek stałego ponoszenia daniny publicznej, a taką jest przecież składka na ubezpieczenie zdrowotne, to jej kwota musi być dla przedsiębiorcy kosztem uzyskania przychodu, a dla pozostałych podatników, którym nie przyznaje się prawa do odliczenia kosztów, zapłacona składka musi zmniejszać podstawę opodatkowania tym podatkiem."
Obowiązujące obecnie przepisy Polskiego Ładu wprowadziły zatem klasyczne kuriozum w postaci "podatku od podatku". Przymusowa składka zdrowotna jest bowiem w istocie niczym innym, jak właśnie kolejnym podatkiem.
Częściowe odliczenie składki zdrowotnej
Już już informowaliśmy wcześniej, w ostatnim czasie rząd przedstawił propozycję naprawy Polskiego Ładu. Jedna z proponowanych poprawek ma polegać właśnie na umożliwieniu częściowego odliczenia składki zdrowotnej od dochodu (zobacz szczegóły).
Opisywany tutaj problem pobierania podatku od składki zdrowotnej mógłby zostać zatem rozwiązany. Mógłby, gdyby nie fakt, że nowelizacja przepisów przewiduje kwotowe limity odliczeń. A to powoduje, że składka zdrowotna ma być odliczana od dochodu jedynie częściowo.
Przypomnijmy, że w przypadku przedsiębiorców na podatku liniowym, odliczenie składki zdrowotnej od dochodu ma być limitowane do kwoty 8700 zł. Oznacza to zatem, że wszystkie składki zdrowotne powyżej tej kwoty będą - tak jak dotąd - opodatkowane.
Podobnie w przypadku ryczałtowców. Odliczenie od przychodu ma dotyczyć jedynie połowy wartości zapłaconych składek zdrowotnych. Oznacza to więc, że pozostałe 50% wartości składek pozostanie, tak jak dotychczas, opodatkowane.
Z kolei w odniesieniu do osób rozliczających się na podstawie skali podatkowej, rząd nie przewiduje w ogóle żadnych zmian. Oznaczałoby to zatem pozostawienie pełnego opodatkowania składek zdrowotnych, tak jak ma to miejsce w aktualnym stanie prawnym.
Nowe przepisy trafiły już do konsultacji społecznych. Pozostaje zatem mieć nadzieję, iż w trakcie prac nad projektem, podniesiona zostanie również kwestia kuriozalnego opodatkowania przymusowego kosztu, jakim niewątpliwie jest dla każdego przedsiębiorcy płacona przez niego składka zdrowotna.
Jeśli chcesz otrzymywać bieżące informacje na ten temat, zapisz się na nasz newsletter:
| Zobacz również: | Jak uzyskać wsparcie finansowe dla firmy? |
| Składka zdrowotna na 2022 rok (Ryczałt) | |
| Polski Ład: Jak obliczyć podstawę wymiaru składki zdrowotnej? | |
