19/11/2024
Rząd zapowiada kolejne zmiany w składce zdrowotnej. Część z nich nastąpi już od Nowego Roku. Inne wejdą w życie dopiero w roku 2026. Na zmianach niektóre firmy zyskają, inne zaś stracą.
Dokładnie miesiąc temu informowaliśmy o projekcie zmian w przepisach o składce zdrowotnej dla osób prowadzących działalność gospodarczą. Przyjęta wówczas przez rząd ustawa zakładała tylko jedną, kosmetyczną zmianę, polegającą na wyłączeniu z podstawy wymiaru składki zdrowotnej przychodów ze sprzedaży środków trwałych (zobacz szczegóły).
W zeszłym tygodniu jednak Ministerstwo Finansów złożyło autopoprawkę do projektu ustawy, która wprowadza jeszcze jedną dodatkową zmianę od 2025 roku. Ta dodatkowa zmiana polega na obniżeniu tzw. minimalnej składki zdrowotnej. O tym, kto opłaca składkę minimalną, piszemy na tej stronie.
Przypomnijmy, że minimalna składka zdrowotna to kwota ubezpieczenia zdrowotnego, jaką opłacają przedsiębiorcy z najniższym dochodem oraz te osoby, które ponoszą straty z działalności. Aktualnie obowiązujące przepisy określają wysokość minimalnej składki zdrowotnej na poziomie odpowiadającym 9% od kwoty 100% minimalnego wynagrodzenia za pracę.
Zgodnie z nowymi przepisami, minimalna składka zdrowotna w 2025 roku wynosić będzie 9% od kwoty 75% minimalnego wynagrodzenia. Nie oznacza to jednak, że składka minimalna zostanie obniżona o 25%. Pamiętać bowiem należy, iż od Nowego Roku wzrasta również kwota samego wynagrodzenia minimalnego (zobacz szczegóły).
Obowiązująca na 2024 rok minimalna składka zdrowotna wynosi obecnie 381,78 zł. W 2025 roku wyniesie ona zaś 314,96 zł. Obniżka wyniesie więc niecałe 67 zł.
Pamiętać należy również, iż minimalna składka zdrowotna ma zastosowanie jedynie do przedsiębiorców osiągających najniższe dochody. W 2024 roku minimalną składkę zdrowotną opłacają jedynie te osoby, których miesięczny dochód nie przekroczył kwoty 4242 zł. W 2025 roku próg ten będzie jeszcze niższy. Składka minimalna opłacana będzie bowiem jedynie przez tych przedsiębiorców, których dochód nie przekroczy 3500 zł. Przedsiębiorcy z wyższymi zarobkami, w 2025 roku zapłacą składkę zdrowotną według dotychczasowych zasad, tj. jako procent od uzyskanego dochodu (zobacz szczegóły).
Warto podkreślić również, że minimalna składka zdrowotna ma zastosowanie jedynie do przedsiębiorców rozliczających się podatkiem liniowym oraz według skali podatkowej. Nie ma ona zaś zastosowania do firm na ryczałcie. W 2025 roku przepisy nie przewidują żadnych zmian w tym zakresie.
Kolejne zmiany od 2026 roku
Okazuje się jednak, że to nie wszystkie zmiany w składce zdrowotnej. W dniu dzisiejszym rząd przyjął bowiem projekt nowej ustawy, która przewiduje dalsze zmiany... ale dopiero od roku 2026.
Zgodnie z nowymi przepisami, od 2026 roku przedsiębiorcy zapłacą stałą składkę zdrowotną, ale jedynie do pewnego poziomu dochodów. Ta stała składka zdrowotna wynieść ma - podobnie jak obecnie składka minimalna - 9% od kwoty 75% minimalnego wynagrodzenia.
Nie znamy jeszcze wysokości pensji minimalnej na rok 2026, więc nie obliczymy jeszcze dokładnej wartości składki. Z pewnym przybliżeniem można oszacować jednak, że w 2026 roku składka ta wyniesie ok. 350 zł. Składka w stałej kwocie ok. 350 zł obowiązywać będzie jednak tylko do pewnego dochodu.
W przypadku liniowców i osób na skali podatkowej, próg dochodowy odpowiadać będzie 1,5-krotności przeciętnego wynagrodzenia. Na dzień dzisiejszy próg taki odpowiadałby kwocie ok. 12240 zł miesięcznie, czyli ok. 147 tys. zł rocznie. Po przekroczeniu tego dochodu, składka zdrowotna naliczana będzie jako 4,9% od dochodu (od nadwyżki dochodu ponad ustawowy próg). Przykładowo, miesięczny dochód w wysokości 20 tys. zł oznaczałby składkę zdrowotną w kwocie:
350 + 4,9% (20 000 - 12 240) = 730 zł
W przypadku ryczałtowców, progiem będzie przychód odpowiadający 3-krotności przeciętnego wynagrodzenia. Na dzień dzisiejszy byłaby to kwota ok. 24480 zł miesięcznie, czyli ok. 294 tys. zł rocznie. Po przekroczeniu tego przychodu, składka zdrowotna naliczana będzie jako 3,5% od nadwyżki przychodu ponad ustawowy próg. Przykładowo, miesięczny przychód w wysokości 40 tys. zł oznaczałby składkę zdrowotną w kwocie:
350 + 3,5% (40 000 - 24480) = 890 zł
W przypadku osób na karcie podatkowej, składka będzie stała i wynosić będzie 9% od kwoty 75% minimalnego wynagrodzenia. Taka sama, ryczałtowa składka będzie mieć zastosowanie również do osób współpracujących z osobami prowadzącymi działalność gospodarczą.
Warto zauważyć, że składka stricte ryczałtowa, której przywrócenie zapowiadano przed zeszłorocznymi wyborami, obowiązywać będzie wciąż jedynie przedsiębiorców na karcie podatkowej. Osoby na skali podatkowej, podatku liniowym i ryczałcie nadal będą jednak opłacały składkę zdrowotną od ich dochodów lub przychodów.
Jak wskazują eksperci podatkowi, nowy system może przynieść firmom ograniczone korzyści, jednak część osób na ryczałcie z pewnością znajdzie się w gorszej sytuacji niż dotychczas. Potwierdził to z resztą sam minister finansów, który w uzasadnieniu do ustawy przyznaje, że na nowym rozwiązaniu straci ok. 130 tysięcy ryczałtowców. Pełna treść ustawy dostępna jest tutaj.
Likwidacja odliczeń podatkowych
Oprócz zmiany sposobu kalkulowania składki zdrowotnej, nowe przepisy przewidują, że od 2026 roku zlikwidowane zostaną wszelkie odliczenia podatkowe związane ze składką zdrowotną. Likwidacji ulegnie zatem:
- odliczenie składek zdrowotnych od dochodu, przysługujące obecnie liniowcom (zobacz szczegóły)
- odliczenie składek zdrowotnych od przychodu, przysługujące obecnie ryczałtowcom (zobacz szczegóły)
- odliczenie składek zdrowotnych od podatku, przysługujące obecnie osobom na karcie podatkowej (zobacz szczegóły).
Przypomnijmy, że dwie główne siły polityczne, tworzące obecną koalicję rządową, zapowiadały przed wyborami powrót do poprzedniego systemu i przywrócenie pełnej odliczalności składek zdrowotnych od podatku (zobacz szczegóły). Niestety, projekt nowej ustawy, nie dość że nie przewiduje takiego powrotu, to jeszcze likwiduje obecnie przysługujące podatnikom odliczenia.
Deklaracje rozliczeniowe bez zmian
Nowa ustawa nie zmienia również, a w wielu przypadkach jeszcze bardziej komplikuje, sposób rozliczania i składania deklaracji rozliczeniowych do ZUS. Nowe przepisy zakładają bowiem pozostawienie systemu opartego na zaliczkach miesięcznych oraz comiesięcznych deklaracjach, a następnie składaniu rocznego rozliczenia składek zdrowotnych. Więcej o obowiązkowym rozliczeniu rocznym piszemy na tej stronie.
Warto podkreślić, iż - podobnie jak poprzednie zmiany - nowa ustawa nie była konsultowana ze środowiskiem przedsiębiorców. W trakcie procedowania nowych przepisów, po raz kolejny pominięto zatem etap uzgodnień międzyresortowych, opiniowania ustawy oraz konsultacji społecznych.
Przepisy zmniejszające wysokość minimalnej składki zdrowotnej mają zacząć obowiązywać już 1 stycznia 2025 roku. Z kolei przepisy zmieniające sposób rozliczania składki zdrowotnej oraz likwidujące odliczenia podatkowe z nią związane mają wejść w życie 1 stycznia 2026 roku.
O ile jednak pierwsza z ustaw została już uzgodniona między koalicjantami, o tyle nie ma takiej pewności w przypadku drugiej z nich. Należy mieć zatem na uwadze, że w przypadku kolejnego sprzeciwu jednej z partii koalicyjnych, projekt może zostać ponownie odrzucony lub przesunięty w czasie o kolejne miesiące. Czy tak się rzeczywiście stanie, przekonamy się po najbliższych głosowaniach w Sejmie. O wszelkich nowych informacjach w tym zakresie będziemy na bieżąco informować na naszych łamach.
Jeśli chcesz otrzymywać bieżące informacje na ten temat, zapisz się na nasz newsletter:
Zobacz również: | Jak uniknąć podwyżki składek ZUS? |
Podwyżka ZUS jeszcze większa niż planowano | |
Nowe deklaracje ZUS | |