16/03/2023
Już od przyszłego roku pełnym oskładkowaniem objęte zostaną wszystkie umowy zlecenia oraz umowy o dzieło. Składki ZUS potrącone zostaną od każdego dochodu, niezależnie od jego wysokości.
Przypomnijmy, iż w połowie zeszłego roku polski rząd, po wielu miesiącach negocjacji, porozumiał się z Komisją Europejską w sprawie tzw. Krajowego Planu Odbudowy, w ramach którego Polska ma otrzymać 24 mld EUR dotacji oraz dodatkowe 11,5 mld EUR w ramach pożyczek.
Wypłata środków uzależniona została jednak od spełnienia wielu warunków, nazywanych przez Komisję tzw. "kamieniami milowymi". Lista wymagań postawionych Polsce przez Komisję jest bardzo długa, liczy bowiem aż 284 pozycje.
Na długiej liście unijnych dyspozycji, znalazło się również żądanie zmian legislacyjnych w zakresie ubezpieczeń społecznych. Wypłata środków z KPO uzależniona została bowiem m.in. od obowiązkowego oskładkowania wszystkich umów, które do tej pory w Polsce nie podlegały składkom ZUS, a więc objęcia składkami również umów o dzieło oraz wszystkich umów zlecenia.
Co więcej, Komisja Europejska narzuciła również termin wprowadzenia zmian w polskim prawie. Początkowo, nowe przepisy miały bowiem wejść w życie już w pierwszym kwartale tego roku. Wszystko wskazuje jednak na to, że termin ten zostanie przesunięty o 12 miesięcy.
W tym tygodniu rząd przekazał do konsultacji społecznych tzw. Krajowy Program Reform na lata 2023-2024. Dokument ten wskazuje na nową datę wprowadzenia zmian w przepisach. Pełne oskładkowanie umów zlecenia i umów o dzieło przesunięte zostało bowiem na pierwszy kwartał 2024 roku.
Umowa zlecenia - Składki ZUS od każdej złotówki
Przypomnijmy, iż w obecnym stanie prawnym, umowy zlecenia podlegają oskładkowaniu jedynie częściowo. Obowiązujące aktualnie przepisy cały czas umożliwiają bowiem wykorzystanie tzw. zbiegu tytułów ubezpieczeń.
Osoba osiągająca dochody z tytułu umowy zlecenia nie musi obecnie opłacać składek ZUS w sytuacji, w której posiada również inne źródło zarobku (umowę o pracę lub drugą umowę zlecenia), z którego osiąga dochody w wysokości równej przynajmniej minimalnemu wynagrodzeniu za pracę. W praktyce więc, pełnemu oskładkowaniu podlega zazwyczaj tylko pierwsza umowa (z wynagrodzeniem minimum 3490 zł), zaś wynagrodzenie z kolejnych umów zlecenia obciążone jest jedynie składką zdrowotną.
W nowym stanie prawnym, wymuszonym za pomocą unijnych "kamieni milowych", nie będzie już miejsca na zbiegi tytułów ubezpieczeń. Każda umowa zlecenia podlegać będzie bowiem pełnemu oskładkowaniu. Od 2024 roku składki ZUS ściągnięte zostaną z każdej umowy zlecenia, niezależnie od kwoty wynagrodzenia osiąganego z innych tytułów. Komisja Europejska wprost zakazała bowiem uzależniania oskładkowania umów od wysokości minimalnego wynagrodzenia.
Wszystkie umowy zlecenia już wkrótce traktowane będą zatem tak samo, jak gdyby były umowami o pracę. Każda złotówka dochodu z umowy zlecenia obciążona zostanie więc nie tylko składką zdrowotną, ale również składką emerytalną, rentową, chorobową i wypadkową.
Co istotne, składka chorobowa, która - nawet przy pełnym oskładkowaniu - była do tej pory składką dobrowolną, zgodnie z unijnymi instrukcjami ma się stać - dla każdej umowy zlecenia - składką obowiązkową.
Będzie tylko jeden wyjątek
Komisja zezwoliła tylko na jedno odstępstwo od pełnego oskładkowania umów zlecenia.
W nowym stanie prawnym, składki ZUS nie będą obowiązkowe jedynie w przypadku umów zawieranych z uczniami i studentami do 26 roku życia.
Składki ZUS również przy umowach o dzieło
W aktualnym stanie prawnym, umowa o dzieło nie stanowi tytułu do ubezpieczeń. Osoba osiągająca wynagrodzenie z umowy o dzieło obecnie nie płaci zatem żadnych składek na ubezpieczenie społeczne. Wynagrodzenie z tytułu umowy o dzieło nie jest również pomniejszane o składkę zdrowotną.
Zgodnie z wytycznymi Komisji Europejskiej, również i w tym zakresie zajdą wkrótce ogromne zmiany. W dokumencie warunkującym przyjęcie KPO, Komisja Europejska stawia bowiem sprawę wprost:
"Nadrzędnym celem reformy jest ograniczenie segmentacji rynku pracy i zwiększenie zabezpieczenia społecznego niektórych pracowników. W tym celu wszystkie umowy cywilnoprawne o pracę muszą podlegać składkom na ubezpieczenie społeczne."
Zgodnie z wytycznymi, umowy o dzieło zostaną zatem oskładkowane na takich samych zasadach jak umowy zlecenia i umowy o pracę. Od 2024 roku twórcy i artyści zmuszeni zostaną więc do pomniejszenia swojego wynagrodzenia o pełne składki ZUS, tj. o składkę emerytalną, rentową, chorobową i wypadkową.
Wątpliwości mogą dotyczyć jedynie składki zdrowotnej. Składka ta formalnie nie mieści się bowiem pod pojęciem ubezpieczenia społecznego, a co za tym idzie, teoretycznie nie podlega pod wytyczne Komisji Europejskiej. W Krajowym Programie Reform rząd również nie wspomina o obłożeniu umów o dzieło składką zdrowotną. W projekcie nowych przepisów dotyczących oskładkowania umów o dzieło rząd mógłby zatem pominąć obowiązek składki zdrowotnej i tym samym pozostawić umowę o dzieło ostatnią ucieczką przed pełnym ozusowaniem.
Czy tak się stanie w rzeczywistości, dowiemy się zapewne już w najbliższych tygodniach, gdy poznamy projekty nowych ustaw dostosowujących polskie ustawodawstwo do unijnych wymagań. O wszelkich nowych informacjach w tym zakresie będziemy na bieżąco informować na naszych łamach.
Jeśli chcesz otrzymywać bieżące informacje na ten temat, zapisz się na nasz newsletter:
| Zobacz również: | Jak uzyskać dopłatę do paliwa w 2023 roku? |
| Nowe składki ZUS na 2023 rok | |
| Kiedy nie trzeba płacić składki zdrowotnej? | |
