21/08/2019
(11/07/2018)
Znamy już wysokość składek ZUS na kolejny rok. Skąd się jednak biorą te wartości? Jak jest obliczana wysokość składek ZUS? Dlaczego wysokość składek zmienia się każdego roku? I dlaczego znów czeka nas podwyżka?
Obowiązkowe składki ZUS dla osób prowadzących działalność gospodarczą kalkulowane są jako określony procent od pewnych wartości publikowanych i aktualizowanych co roku przez instytucje państwowe. Podstawa wyliczenia składek jest jednak inna w przypadku składek na ubezpieczenie społeczne i inna dla ubezpieczenia zdrowotnego.
Składki na ubezpieczenie społeczne i Fundusz Pracy
Podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne (składka emerytalna, rentowa, wypadkowa i składka chorobowa) oraz składek na Fundusz Pracy, stanowi 60% prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego na kolejny rok. Wartość ta ogłaszana jest przez Ministra Pracy i Polityki Społecznej, zazwyczaj w drugiej połowie grudnia każdego roku. Jednak możemy ją poznać już czerwcu, zaglądając do projektu ustawy budżetowej.
Podkreślmy, iż nie jest to wartość rzeczywista, historycznie zarejestrowana, lecz wartość zakładana, prognozowana, a więc dająca pewne możliwości sztucznego zawyżania i nie zawsze pokrywająca się z przyszłymi gospodarczymi realiami.
Posłużymy się przykładem nowych składek ZUS na rok 2020. Wartość przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia, o którym mowa powyżej, przyjęta na rok 2020 wynosi 5227,00 zł (szczegóły dostępne są tutaj). Podstawa wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne oraz Fundusz Pracy wynosi zatem 60% tej wartości, a więc 3136,20 zł.
Wysokości składek kalkulowane są jako określony procent tej ostatniej wartości. W roku 2020 będą one wyglądać następująco:
| - składka emerytalna | 19,52% | |
| - składka rentowa | 8,00% | |
| - składka wypadkowa | 1,67% | |
| - składka chorobowa | 2,45% | |
| - składka na Fundusz Pracy | 2,45% | |
Łącznie składki na ubezpieczenie społeczne i Fundusz Pracy wynoszą 34,09% podstawy wymiaru.
Składka wypadkowa wynosi obecnie, w zależności od branży, od 0,67% do 3,33%. Przedsiębiorcy zgłaszający do ubezpieczenia nie więcej niż 9 osób opłacają składkę wypadkową zawsze w wysokości połowy górnej granicy, czyli 1,67% podstawy wymiaru (ten niefortunny mechanizm opisywaliśmy tutaj).
Składka rentowa do stycznia 2012 r. wynosiła 6% podstawy wymiaru. Od lutego 2012 r. składka rentowa uległa podwyższeniu do 8%.
Poniższa tabela prezentuje zmiany procentowych stawek na ubezpieczenia społeczne w ostatnich latach:
|
Stawki ZUS - Procent podstawy wymiaru |
||||||
| . | Zdrowotne | Emerytalne | Rentowe | Chorobowe | Wypadkowe | Fundusz Pracy |
|
od IV 2018 |
9,00% | 19,52% | 8,00% | 2,45% | 0,67-3,33%1 | 2,45% |
|
IV 2015 - III 2018 |
9,00% | 19,52% | 8,00% | 2,45% | 0,67-3,60%1 | 2,45% |
|
IV 2012 - III 2015 |
9,00% | 19,52% | 8,00% | 2,45% | 0,67-3,86%1 | 2,45% |
|
II 2012 - III 2012 |
9,00% | 19,52% | 8,00% | 2,45% | 0,67-3,33%1 | 2,45% |
|
IV 2009 - I 2012 |
9,00% | 19,52% | 6,00% | 2,45% | 0,67-3,33%1 | 2,45% |
|
I 2008 - III 2009 |
9,00% | 19,52% | 6,00% | 2,45% | 0,67-3,60%1 | 2,45% |
|
VII - XII 2007 |
9,00% | 19,52% | 10,00% | 2,45% | 0,67-3,60%1 | 2,45% |
|
IV - VI 2007 |
9,00% | 19,52% | 13,00% | 2,45% | 0,67-3,60%1 | 2,45% |
|
I - III 2007 |
9,00% | 19,52% | 13,00% | 2,45% | 0,90-3,60%1 | 2,45% |
|
do XII 2006 |
8,75% | 19,52% | 13,00% | 2,45% | 0,90-3,60%1 |
2,45% |
Kolorem niebieskim zaznaczono procentowe obniżki składek, natomiast kolorem czerwonym - podwyżki.
Uwaga: do końca 2008 roku składki na ubezpieczenie społeczne ustalane były co kwartał (a nie tak jak teraz - raz do roku). Podstawa wymiaru tych składek również była inna. Do 2008 roku podstawę wymiaru stanowiło 60% przeciętnego wynagrodzenia za poprzedni kwartał publikowanego przez GUS.
Preferencyjne składki na ubezpieczenia społeczne dla nowych przedsiębiorców
W odmienny sposób kalkulowane są składki preferencyjne przysługujące tzw. nowym przedsiębiorcom przez 24 miesiące prowadzenia działalności gospodarczej (po wykorzystaniu 6-miesięcznego zwolnienia ze składek ZUS). Podstawę wymiaru składek preferencyjnych stanowi bowiem 30% kwoty minimalnego wynagrodzenia za pracę. Kwota ta ogłaszana jest w drodze obwieszczenia Prezesa Rady Ministrów w terminie do 15 września każdego roku.
Przykładowo, minimalne wynagrodzenie za pracę, obowiązujące w roku 2020, wyniesie 2450,00 zł (szczegóły dostępne są tutaj). Podstawa wymiaru składek preferencyjnych wynosi 30% tej wartości, a więc 735,00 zł. Składki preferencyjne liczone są od tej kwoty wg tych samych stawek procentowych, co w przypadku "normalnych" składek (tabela powyżej).
W przypadku nowych przedsiębiorców nie ma jednak obowiązku odprowadzania składki na Fundusz Pracy, jeżeli przedsiębiorca nie posiada innych tytułów do ubezpieczenia lub gdy posiada inne tytuły, ale łączna podstawa wymiaru składek wynosi mniej niż minimalne wynagrodzenie za pracę (zobacz szczegóły).
Składka na ubezpieczenie zdrowotne
Składka na ubezpieczenie zdrowotne kalkulowana jest tak samo zarówno dla tzw. nowych przedsiębiorców, jak i dla osób odprowadzających składki ZUS w normalnej wysokości. Składka zdrowotna jest jednak liczona w jeszcze inny sposób niż składki na ubezpieczenia społeczne.
Podstawę wymiaru dla składki zdrowotnej stanowi bowiem 75% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw w czwartym kwartale roku poprzedniego, włącznie z wypłatami z zysku. Wartość ta ogłaszana jest przez Główny Urząd Statystyczny w drugiej połowie stycznia (zobacz szczegóły).
Jako że nowa wartość tego wynagrodzenia opublikowana zostanie dopiero w styczniu, to tym razem posłużmy się przykładem składki zdrowotnej z roku 2019. Dla obliczenia tej składki zastosowanie będzie mieć wartość przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w czwartym kwartale 2018 r. Według danych GUS wynosiło ono 5071,41 zł. Podstawa wymiaru składek na ubezpieczenie zdrowotne wynosi 75% tej wartości, a więc 3803,56 zł.
Składka zdrowotna liczona jest obecnie jako 9% od tej ostatniej wartości. W latach poprzednich ta procentowa stawka była niższa. Jej zmiany można prześledzić na stronie archiwum składek ZUS.
| Zobacz również: | Jak uniknąć składek ZUS? |
| Kiedy nie trzeba płacić składek na Fundusz Pracy? | |
| Składki ZUS dla małych firm są zawyżone nawet dwukrotnie | |
