06/11/2024
Osoby prowadzące działalność gospodarczą mogą już wnioskować o zwolnienie ze składek ZUS w ramach wakacji składkowych. Jak prawidłowo wypełnić wniosek ZUS RWS? Jak złożyć deklaracje RCA i DRA za okres zwolnienia?
W dniu 1 listopada weszła w życie nowelizacja ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych. Nowe przepisy wprowadziły zwolnienie z ZUS w formie tzw. wakacji składkowych. Zgodnie z nowymi przepisami, osoby prowadzące działalność gospodarczą, po spełnieniu szeregu warunków, mogą wnioskować o zwolnienie z opłacania składek ZUS przez jeden miesiąc w roku.
Komu przysługuje zwolnienie z ZUS?
Zgodnie z nowymi przepisami, wakacje składkowe dotyczą jedynie składek na ubezpieczenie społeczne oraz składki na Fundusz Pracy. Zwolnienie nie obejmuje zatem składki zdrowotnej, którą opłacić trzeba w całości, za 12 pełnych miesięcy.
Z wakacji składkowych skorzystać mogą jedynie osoby prowadzące działalność gospodarczą, które osiągają roczne przychody nie wyższe niż 2 mln EUR oraz są płatnikami dla nie więcej niż 9 ubezpieczonych.
Co istotne, ze zwolnienia skorzystać może jedynie sam przedsiębiorca. Wakacje od ZUS nie obejmują zatem osób współpracujących, ani też wynagrodzenia pracowników czy zleceniobiorców.
Jednomiesięczne zwolnienie z ZUS nie przysługuje ponadto tym osobom, które w poprzednim lub bieżącym roku wykonywały działalność na rzecz byłego pracodawcy.
Kolejnym warunkiem uzależniającym możliwość skorzystania z wakacji składkowych jest konieczność zmieszczenia się w limicie pomocy de minimis. Przedsiębiorca, który wykorzystał już ten limit, nie będzie mógł skorzystać ze zwolnienia.
Zwolnienie ze składek tylko na wniosek
Jednomiesięczne zwolnienie ze składek ZUS nie przysługuje przedsiębiorcy z urzędu. Warunkiem koniecznym jest bowiem złożenie odpowiedniego wniosku w ZUS.
Wniosek o wakacje składkowe składamy na formularzu ZUS RWS. Wniosek ten może być złożony jedynie drogą elektroniczną, za pośrednictwem portalu ZUS PUE. Po zalogowaniu do portalu PUE, wniosek RWS odnaleźć można w zakładce "Płatnik", w sekcji "Usługi".
Jak wypełnić wniosek RWS?
Wypełnienie pierwszej części wniosku RWS nie powinno nastręczyć trudności, gdyż większość danych przedsiębiorcy wypełniana jest automatycznie. Trudności mogą jednak pojawić się w dalszych częściach wniosku, który został niepotrzebnie skomplikowany. ZUS wymaga bowiem od przedsiębiorcy danych, które od dawna posiada lub ma możliwość ich uzyskania z innych ogólnodostępnych baz rządowych. Ale od początku.
Jak wspomnieliśmy już wyżej, uzyskanie jednomiesięcznego zwolnienia z ZUS uzależnione zostało od zmieszczenia się w ustawowym limicie pomocy de minimis. Przedsiębiorca nie uzyska prawa do wakacji składkowych, jeśli w ciągu 3 ostatnich lat otrzymał pomoc w wysokości przynajmniej 300 tys. EUR.
We wniosku RWS pojawia się zatem pytanie, czy przedsiębiorca korzystał z pomocy de minimis w ciągu 3 ostatnich lat. Jeśli odpowiedź jest twierdząca, to nawet jeśli kwota pomocy nie przekroczyła 300 tys. EUR, do wniosku dołączyć należy zaświadczenia o uzyskanej pomocy lub oświadczenia samego przedsiębiorcy.
W tym miejscu warto przypomnieć, że do pomocy de minimis zaliczają się m.in. wypłacane w pandemii bezzwrotne pożyczki w kwocie 5000 zł (zobacz szczegóły), "covidowe" dofinansowanie do kosztów prowadzenia działalności, czy też 3-miesięczne zwolnienie ze składek ZUS (zobacz szczegóły). Jeśli zatem któraś z tych form pomocy przyznana została firmie w ostatnich 36 miesiącach, wniosek o wakacje składkowe znacznie nam się skomplikuje.
Czy możemy sprawdzić, kiedy korzystaliśmy z pomocy de minimis? Okazuje się, że tak. Wszystkie środki pomocowe udzielone w ramach pomocy publicznej są bowiem publikowane przez UOKiK w bazie SUDOP. Aby odszukać informacje na temat uzyskanej pomocy, w wyszukiwarce SUDOP wystarczy zatem wpisać swój NIP oraz okres, za który wyszukujemy udzielonej pomocy. Wyszukiwarka ta dostępna jest tutaj.
Dlaczego ZUS pyta się każdego przedsiębiorcy o informacje, które są publicznie dostępne? I dlaczego zmusza do załączania wielu zaświadczeń o uzyskanej pomocy, skoro wiedza o tej pomocy jest dostępna dla każdego, a w szczególności dla urzędów takich jak ZUS? Tego niestety nie wiadomo.
W dalszej części wniosku RWS pojawia się pytanie o wielkość firmy (mikro, mały, średni lub "inny" przedsiębiorca) oraz konieczność podania kodu PKD przedsiębiorcy. Tu po raz kolejny pojawia się pytanie, "Po co?", skoro informacje o kodach PKD zawiera przecież CEIDG, czyli kolejna, publicznie dostępna rządowa baza.
Ostatnie części wniosku to pytania o powiązania przedsiębiorcy z innymi podmiotami, dokonane w przeszłości połączenia, podziały, przejęcia i przekształcenia firmy, jak również pytania o działalność firmy w zakresie produkcji rolnej. Odpowiedź na którekolwiek z pytań na "Tak" powoduje konieczność podania dodatkowych danych finansowych i dalsze skomplikowanie wniosku.
Co ciekawe, wnioski o udzielenie pomocy składane podczas pandemii COVID-19, nie wymagały podawania tak szczegółowych danych, choć przecież też dotyczyły one pomocy de minimis, a udzielane środki pomocowe dotyczyły wówczas niejednokrotnie kwot znacznie wyższych niż obecnie. Dlaczego zatem ZUS komplikuje obecnie tak prosty, wydawałoby się, wniosek?
Złożony wniosek RWS podlega następnie rozpatrzeniu przez ZUS. O rozpatrzeniu wniosku przedsiębiorca powiadamiany jest przez e-mail lub SMS.
Co istotne, zaakceptowany przez ZUS wniosek nie będzie podlegał korekcie. Przedsiębiorca nie będzie zatem mógł go wycofać, ani dokonać zmiany wybranego wcześniej miesiąca zwolnienia.
Jak skorzystać ze zwolnienia już za 2024 rok?
Zgodnie z ustawą, wniosek o wakacje składkowe należy złożyć w miesiącu poprzedzającym wybrany miesiąc zwolnienia. Wniosek złożony w listopadzie będzie zatem dotyczył zwolnienia ze składek ZUS za miesiąc grudzień.
Jedyną szansą skorzystania z wakacji składkowych jeszcze w 2024 roku jest zatem złożenie wniosku w dniach 1-30 listopada. Niezłożenie wniosku w tym terminie nieodwracalnie pozbawi przedsiębiorcę prawa do zwolnienia ze składek ZUS w roku 2024. Wniosek można oczywiście złożyć również w grudniu 2024, ale będzie on dotyczył już zwolnienia za miesiąc styczeń 2025 roku.
Obowiązkowe deklaracje rozliczeniowe
Przyznanie zwolnienia w ramach wakacji składkowych nie zwalnia przedsiębiorcy ze złożenia dokumentów rozliczeniowych. Przedsiębiorca jest bowiem zobligowany do złożenia deklaracji rozliczeniowych ZUS DRA oraz ZUS RCA za wszystkie 12 miesięcy w roku, w tym również za miesiąc "wakacyjny".
Co więcej, deklaracje składane za miesiąc zwolnienia mogą nastręczyć kolejnych trudności, gdyż ich wypełnienie będzie różnić się od zwykłej "niewakacyjnej" deklaracji. Każdy przedsiębiorca zobowiązany będzie bowiem do złożenia za ten miesiąc nie jednej, a przynajmniej trzech deklaracji. Obowiązkowo za miesiąc zwolnienia należy bowiem złożyć:
- ZUS RCA - wykazujący składki na ubezpieczenie społeczne, z których przedsiębiorca został zwolniony. W deklaracji tej, kwoty składek należy wykazać jako składki finansowane przez budżet państwa. W tej deklaracji ZUS RCA należy wykazać "wakacyjny" kod ubezpieczenia. Kody te omawialiśmy na tej stronie.
- ZUS RCA - wykazujący składkę na ubezpieczenie zdrowotne, którą przedsiębiorca zobowiązany jest opłacić w całości. W tej deklaracji wskazujemy na aktualny, "standardowy" kod ubezpieczenia.
- ZUS RCA - wykazujący składki za pozostałych ubezpieczonych, jeśli przedsiębiorca zatrudnia pracowników lub zleceniobiorców.
- ZUS DRA - wykazujący składki z utworzonych raportów RCA.
Przypomnijmy, że od listopada obowiązują nowe, zmienione wzory deklaracji ZUS, dostosowane do przepisów o wakacjach składkowych. Nowe wzory deklaracji wraz z nowymi kodami ubezpieczeń dostępne są na tej stronie.
Jeśli chcesz otrzymywać bieżące informacje na ten temat, zapisz się na nasz newsletter:
| Zobacz również: | Jak uniknąć podwyżki składek ZUS? |
| Podwyżka ZUS jeszcze większa niż planowano | |
| Zmiany w składce zdrowotnej | |
