26/11/2024
ZUS bezprawnie odmawiał firmom prawa do ulgi w składkach ZUS. Sądy przyznają rację przedsiębiorcom, uznając za niedopuszczalne stosowane od początku tego roku praktyki ZUS.
O bezprawnych praktykach ZUS pisaliśmy już w styczniu tego roku. Przypomnijmy, że ZUS - wbrew opiniom prawników oraz stanowisku Rzecznika Przedsiębiorców - na początku tego roku odmawiał przyjmowania dokumentów uprawniających małych przedsiębiorców do opłacania niższych składek ZUS w ramach tzw. Małego ZUS Plus.
Jak to się zaczęło?
Przepisy o tzw. Małym ZUS Plus weszły w życie w 2019 roku. Ich celem było umożliwienie najmniejszym przedsiębiorcom opłacania obniżonych składek ZUS, obliczanych na podstawie dochodu firmy (zobacz szczegóły).
Nowa ulga składkowa umożliwiła najmniejszym przedsiębiorcom opłacanie składek niższych nawet o 1000 zł miesięcznie. Nic więc dziwnego, iż w ostatnich pięciu latach z rozwiązania tego skorzystało aż kilkadziesiąt tysięcy osób prowadzących małe działalności gospodarcze.
Prawo do skorzystania z niższych składek ZUS uzależnione zostało jednak od spełnienia kryterium przychodowego. Obniżone składki ZUS przysługują zatem jedynie tym przedsiębiorcom, których przychody w roku poprzednim nie przekroczyły kwoty 120 tys. zł (zobacz szczegóły).
Co istotne jednak, korzystanie z nowej ulgi ograniczone zostało również w wymiarze czasowym. Zgodnie z przepisami bowiem możliwość opłacania składek ZUS od dochodu przysługuje jedynie przez 36 miesięcy zawartych w okresie kolejnych 60 miesięcy. Oznacza to, że przedsiębiorca może opłacać składki ZUS od dochodu przez okres 3 lat, po czym traci prawo do korzystania z tego przywileju i zobligowany jest - przez okres kolejnych dwóch lat - do opłacania składek w normalnej wysokości. Ponowne uzależnienie składek ZUS od dochodu może zatem nastąpić dopiero po upływie tych kolejnych 2 lat.
Jak wspomnieliśmy już wcześniej, przepisy dotyczące ulgi weszły w życie na początku 2019 roku. Łatwo więc policzyć, iż pełen 5-letni cykl opisany w ustawie minął wraz z końcem roku 2023. Osoby, które korzystały z niższych składek w latach 2019, 2020 i 2021 (łącznie 36 miesięcy) musiały zatem zrezygnować z ulgi w latach 2022-2023. Okres 2019-2023 zamyka jednak cały 5-letni okres opisany w przepisach. Wraz z początkiem 2024 roku otworzył się zatem kolejny, nowy okres 60 miesięcy i zawarty w nim nowy 36-miesięczny okres ulgi.
W taki właśnie sposób, przez ostatnie 5 lat rozumieli przepisy wszyscy niemal przedsiębiorcy. Tak też, przez ostatnie 5 lat, na swoich stronach internetowych przedstawiał to ZUS. Jednak pech chciał, że na początku tego roku zmieniły się władze ZUS, a wraz z nimi... wykładnia przepisów.
ZUS odmawia prawa do ulgi
Przedsiębiorcy, którzy w latach 2019-2021 korzystali z Małego ZUS-u, w styczniu 2024 roku zaczęli podejmować próby złożenia wniosku o powtórne wykorzystanie ulgi na kolejne trzy lata. Niestety, system ZUS odmawiał przyjęcia takich dokumentów, a urzędnicy ZUS informowali przedsiębiorców, że ulga w 2024 roku takim osobom nie przysługuje. Dlaczego?
Nowe władze ZUS zaczęły bowiem interpretować zapisy ustawy inaczej niż robił stary zarząd w latach poprzednich. Od stycznia 2024 roku ZUS zaczął twierdzić zatem, że zapisany w ustawie, pełen okres 60 miesięcy, nie mija w 2023 roku, lecz dopiero w roku... 2024. Zgodnie z tym tokiem myślenia, urzędnicy ZUS doszli zatem do wniosku, że ponowne prawo do ulgi dla wspomnianych wyżej osób przyznane może zostać dopiero w roku 2025. Stanowisko takie potwierdzone zostało pisemnymi opiniami ZUS oraz przekazywane było przedsiębiorcom na infolinii ZUS.
Zupełnie innego zdania byli jednak sami przedsiębiorcy. Ale nie tylko. Po ich stronie stanęli bowiem liczni prawnicy oraz Rzecznik Przedsiębiorców. Ten ostatni podjął interwencję w ZUS, w Ministerstwie Pracy oraz u samego Premiera Donalda Tuska. Został jednak przez rząd całkowicie zignorowany, a kierowane przez niego pisma w tej sprawie pozostały bez odpowiedzi.
Czas na zgłoszenie się do ulgi mijał 31 stycznia. W przypadku niezłożenia wymaganych dokumentów w tym terminie, prawo do ulgi przepadało na cały kolejny rok. Tymczasem ZUS w swoim systemie zablokował możliwość składania zgłoszeń elektronicznych, a rząd... milczał. W tej sytuacji, Rzecznik zaapelował do przedsiębiorców, aby pomimo to składali do ZUS wymagane dokumenty, wysyłając je np. listem poleconym za potwierdzeniem odbioru.
Jednocześnie, Rzecznik Przedsiębiorców zapewnił, że w przypadku gdy - pomimo zgłoszenia - ZUS odmówi prawa do ulgi, przedsiębiorca taki może zgłosić się o pomoc prawną do Rzecznika. Rzecznik zobowiązał się bowiem, iż na wniosek przedsiębiorcy i w jego imieniu będzie uczestniczył w ewentualnych postępowaniach toczących się przed sądami.
ZUS przegrywa w sądach
W ciągu kolejnych kilku miesięcy do sądów wpłynęło co najmniej kilkaset tego typu spraw. Zgodnie z obietnicą, Rzecznik interweniował we wszystkich z nich, składając wnioski o wydanie decyzji administracyjnych oraz odwołania do sądów pracy i ubezpieczeń społecznych.
Pierwszy korzystny wyrok zapadł już w czerwcu 2024 roku. Sąd Okręgowy w Gorzowie Wielkopolskim podzielił argumentację Rzecznika Przedsiębiorców i przyznał, że przedsiębiorcy przysługuje powtórne prawo do Małego ZUS Plus już od stycznia 2024 roku.
Błędy w interpretowaniu przepisów przez urzędników ZUS wytknął również Sąd Okręgowy w Bydgoszczy. Również i w tym przypadku, sąd zgodził się z argumentacją przedsiębiorcy, że przerwa w uldze może wynosić jedynie 2 lata - a nie jak twierdziły nowe władze ZUS - aż 3 lata.
Kolejne korzystne dla przedsiębiorców wyroki zapadły w Łodzi, Elblągu, Częstochowie i Słupsku, dając początek nowej linii orzeczniczej. Sądy jasno stwierdzają w nich, że ZUS nie miał prawa blokować składania dokumentów ubezpieczeniowych, uniemożliwiając tym samym korzystanie z przysługującej przedsiębiorcom ulgi. Sama ulga zaś bezsprzecznie przysługuje firmom już od 2024 roku, a twierdzenia ZUS o wydłużeniu przerwy do 3 lat są niezgodne z przepisami ustawy.
Jeśli chcesz otrzymywać bieżące informacje na ten temat, zapisz się na nasz newsletter:
| Zobacz również: | Jak uniknąć podwyżki składek ZUS w 2025 roku? |
| Nowe składki ZUS w 2025 roku | |
| Nowe deklaracje ZUS | |
