27/04/2022
Rządowy plan ratunkowy dla kredytobiorców przewiduje m.in. dopłaty do kredytów w kwocie 72 tys. zł oraz niższe raty bez odsetek. Kto i na jakich warunkach skorzysta z rządowej pomocy dla kredytobiorców?
Na początku tego tygodnia Premier Mateusz Morawiecki ujawnił szczegóły programu pomocowego dla kredytobiorców. Zgodnie z zapowiedziami Premiera, koszty działań pomocowych w całości ma ponieść sektor bankowy. Co wiemy o nowym programie pomocy kredytobiorcom, a co wciąż pozostaje niewiadomą? Kto będzie mógł skorzystać z pomocy finansowej i na jakich warunkach?
Przypomnijmy, że seria podwyżek stóp procentowych w ciągu zaledwie 6 miesięcy doprowadziła do wzrostu głównej stopy referencyjnej NBP z 0,1% do poziomu aż 4,5%. Wzrost stóp procentowych przełożył się z kolei bardzo szybko na wzrost stawki WIBOR - a co za tym idzie - na wzrost oprocentowania kredytów i wyższe obciążenia ratami. W ciągu zaledwie pół roku miesięczna rata przeciętnego kredytu mieszkaniowego wzrosła średnio aż o 700-800 zł.
Już dwa tygodnie temu informowaliśmy o trwających w rządzie pracach nad programami pomocowymi dla kredytobiorców. Nieoficjalnie mówiło się wówczas jedynie o możliwości wprowadzenia dopłat do kredytów oraz ograniczeniu marż kredytowych. Ogłoszony właśnie plan pomocowy idzie jednak jeszcze dalej. Przewiduje bowiem aż trzy różne formy wsparcia.
Likwidacja wskaźnika WIBOR
Pierwszym punktem programu pomocowego zapowiedzianego przez Premiera jest usunięcie z umów kredytowych oprocentowania opartego na wskaźniku WIBOR.
Przypomnijmy, że oprocentowanie większości kredytów hipotecznych jest sumą wskaźnika WIBOR oraz marży kredytowej. Podwyższenie stopy referencyjnej NBP spowodowało jednak nieproporcjonalnie wyższy wzrost stawek WIBOR. Podczas gdy stopa referencyjna NBP wzrosła o 4,4 p.p. (z 0,1% do 4,5%), WIBOR 3M w tym samym czasie wzrósł o 5,54 p.p. (z 0,25% do 5,79%), a WIBOR 6M aż o 5,7 p.p. (z 0,31% do 6,01%).
Ten nieproporcjonalnie wysoki wzrost stawek WIBOR prowadzi do stale rosnących rat kredytów hipotecznych. W przekonaniu rządu, na wzroście tym banki zarabiają w sposób nieuzasadniony. Dlatego też zapadła decyzja o ustawowej likwidacji wskaźnika WIBOR z istniejących umów kredytowych i zastąpienia go innym, korzystniejszym dla kredytobiorców, wskaźnikiem.
Według informacji ujawnionych m.in. przez prezesa Polskiego Funduszu Rozwoju, dotychczasową stawkę WIBOR miałaby zastąpić stawka referencyjna POLONIA, publikowana przez Narodowy Bank Polski.
Na dzień dzisiejszy, stawka POLONIA wynosi 4,38%, a więc jest o 1,41 p.p. niższa od wskaźnika WIBOR 3M i aż o 1,63 p.p. niższa od stawki WIBOR 6M. Samo więc tylko zastąpienie stawki WIBOR wskaźnikiem POLONIA oznaczałoby skokowe obniżenie przeciętnej raty kredytu hipotecznego o ok. 300 zł.
Aktualna wartość wskaźnika POLONIA publikowana jest na tej stronie.
Co istotne, usunięcie stawki WIBOR z umów kredytowych miałoby nastąpić automatycznie, z mocy ustawy i dotyczyłoby wszystkich kredytobiorców hipotecznych. Prawdopodobnie jednak mechanizm ten nie znajdzie zastosowania w odniesieniu do kredytów gotówkowych oraz kredytów firmowych.
Wakacje kredytowe przez 8 miesięcy
Drugim punktem programu pomocowego jest wprowadzenie ustawowej możliwości skorzystania z tzw. wakacji kredytowych, czyli spłaty rat jedynie w części kapitałowej, ale bez odsetek.
Również i ta forma pomocy byłaby powszechna, a więc prawo do skorzystania z niej miałby każdy kredytobiorca hipoteczny, który posiada kredyt w złotówkach. Według rządowych szacunków, z tej formy wsparcia skorzysta zatem docelowo aż 2 mln kredytobiorców.
Według zapowiedzi Premiera, z wakacji kredytowych będzie można skorzystać osiem razy - po jednym razie w każdym kwartale 2022 i 2023 roku.
Jak dotąd, nie do końca jasna jest jednak intencja co do szczegółowej konstrukcji rzeczonych wakacji kredytowych. Według ekspertów, może ona bowiem przyjąć dwie różne formy. W każdej z nich korzyści dla kredytobiorcy będą skrajnie różne.
W pierwszym wariancie, tzw. "wakacje kredytowe" polegać mogą na ośmiokrotnej spłacie raty, która składać się będzie jedynie z części kapitałowej. Niezapłacone w tych ratach odsetki nie ulegną jednak umorzeniu, lecz ich zapłata zostanie jedynie odsunięta w czasie.
W drugim wariancie zaś niezapłacone w "wakacyjnej" racie odsetki w ogóle nie będą podlegać spłacie, a ich koszt w całości poniesie bank-kredytodawca.
O tym, która z opcji zostanie rzeczywiście zastosowana w praktyce, dowiemy się jednak zapewne dopiero po ogłoszeniu projektu ustawy.
Dopłata do kredytu - 72 tys. zł
Trzecim wreszcie punktem rządowego programu pomocowego jest wprowadzenie bezpośrednich dopłat dla kredytobiorców znajdujących się w najgorszej sytuacji finansowej.
Rządowy program przewiduje wsparcie w wysokości 2 tys. zł miesięcznie przez okres 3 lat. Daje to łącznie kwotę aż 72 tys. zł w formie bezpośredniej dopłaty do kredytu. Z tej kwoty 22 tys. zł może zostać umorzone i przyjąć formę bezzwrotnej dopłaty.
Z tej formy wsparcia nie skorzysta jednak każdy kredytobiorca. Dopłata przeznaczona będzie bowiem jedynie dla tych gospodarstw domowych, w przypadku których spełniony będzie przynajmniej jeden z poniższych warunków:
- co najmniej jeden z kredytobiorców jest osobą bezrobotną lub
- rata kredytu przekracza 50% dochodu w gospodarstwie domowym lub
- miesięczny dochód - po odjęciu raty kredytu - nie przekracza 1200 zł na osobę.
Co istotne, również i ta forma wsparcia nie obciąży budżetu państwa, gdyż dopłaty do kredytów mają w całości pochodzić z istniejącego już Funduszu Wsparcia Kredytobiorców. Fundusz ten finansowany jest przez banki i docelowo, według zapowiedzi Premiera, zasilony ma zostać kwotą dodatkowych 5 mld zł.
Zgodnie z rządowymi szacunkami, z bezpośrednich dopłat do kredytów będzie mogło docelowo skorzystać ok. 100 tysięcy kredytobiorców.
Jeśli chcesz otrzymywać bieżące informacje na ten temat, zapisz się na nasz newsletter:
| Zobacz również: | Wsparcie finansowe dla małych firm w 2022 roku |
| Ponowny wybór formy opodatkowania na 2022 rok | |
| Bezzwrotne dotacje dla firm w 2022 roku | |
