20/06/2022
Już wkrótce niektórzy przedsiębiorcy uzyskają prawo do odliczenia składek zdrowotnych. Inni z kolei zapłacą niższy niż dotychczas podatek dochodowy. Które firmy zyskają na składce zdrowotnej, a które na obniżonej stawce PIT? Jak dokonać zmian w firmie, aby zapłacić niższy PIT za 2022 rok?
Przypomnijmy, że od stycznia 2022 roku przedsiębiorców obowiązują nowe przepisy podatkowe uchwalone w ramach tzw. Polskiego Ładu.
Znowelizowane przepisy podatkowe w sposób zasadniczy zmieniły zasady opłacania składki zdrowotnej, które obowiązywały niezmiennie od ponad 20 lat. Od 2022 roku bowiem osoby prowadzące działalność gospodarczą, co do zasady, utraciły możliwość opłacania składki zdrowotnej w stałej, ryczałtowej kwocie. Wysokość składki zdrowotnej uzależniona została zaś od wybranej formy opodatkowania.
I tak, przedsiębiorcy rozliczający się podatkiem liniowym oraz według skali podatkowej, opłacają obecnie składkę zdrowotną, której wysokość powiązana jest z dochodem firmy (zobacz szczegóły). Z kolei składka zdrowotna w stałej kwocie przysługuje obecnie jedynie tym firmom, które wybrały rozliczenia na podstawie karty podatkowej oraz ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych. W tym ostatnim przypadku jednak składka zdrowotna i tak przyjmuje różne wartości, w zależności od przychodów przedsiębiorcy (zobacz szczegóły).
Co jednak najbardziej istotne, nowe przepisy podatkowe całkowicie zlikwidowały możliwość odliczalności składki zdrowotnej od podatku.
W poprzednim stanie prawnym, 86% kwoty zapłaconej składki zdrowotnej podlegało bowiem odliczeniu od podatku. Składka zdrowotna była więc, niezależnie od jej wysokości, zasadniczo neutralna dla kieszeni przedsiębiorcy. Nowe przepisy wywróciły ten stan do góry nogami. Nowa składka bowiem, nie dość że dużo wyższa, przy całkowitym zakazie jej odliczania zaczęła stanowić w całości realne obciążenie finansowe przedsiębiorcy.
I to głównie ta ostatnia zmiana stanowiła kość niezgody pomiędzy środowiskiem przedsiębiorców, a rządem, który - wprowadzając przepisy Polskiego Ładu - całkowicie pominął uwagi zgłaszane przez przedstawicieli małego biznesu.
Szczęśliwie, uwagi te zostały w końcu uwzględnione w "pakiecie naprawczym" do Polskiego Ładu, którego przepisy zaczną obowiązywać już 1 lipca 2022 roku.
Powraca odliczenie składki zdrowotnej
Nowe przepisy, które zaczną obowiązywać już 1 lipca 2022 roku, przywracają odliczalność składki zdrowotnej. Odliczenie to nie będzie jednak możliwe od podatku, lecz jedynie od dochodu lub przychodu.
Zgodnie z nowymi założeniami, prawo do odliczenia składki zdrowotnej przysługiwać będzie tym przedsiębiorcom, którzy rozliczają podatek na zasadzie ryczałtu, według karty podatkowej lub opłacają podatek liniowy.
Nowe odliczenie nie będzie przysługiwać zatem osobom rozliczającym się według skali podatkowej. Osoby takie skorzystają bowiem na innej zmianie, tj. na obniżeniu stawki PIT do poziomu 12% (zobacz szczegóły).
Możliwość odliczenia składki zdrowotnej dla wspomnianych wcześniej grup przedsiębiorców zależeć będzie jednak od wybranej formy opodatkowania. Inaczej odliczenia dokonają bowiem liniowcy, inaczej ryczałtowcy, a jeszcze inaczej przedsiębiorcy na karcie podatkowej.
Odliczenie składki zdrowotnej na podatku liniowym
W przypadku przedsiębiorców rozliczających się podatkiem liniowym, nowe przepisy umożliwią odliczenie składki zdrowotnej od dochodu.
W przypadku liniowców obowiązywać będzie jednak limit odliczenia w kwocie 8700 zł. Oznacza to, że odliczeniu podlegać będzie maksymalnie kwota 8700 zł, a zapłacone składki zdrowotne powyżej tego limitu nie będą odliczalne ani od dochodu, ani od podatku. Maksymalna korzyść podatkowa dla liniowca wyniesie zatem 1653 zł.
Co istotne, nowe przepisy zadziałają z mocą wsteczną. Pomimo, że nowe zasady wejdą z życie dopiero w lipcu 2022 roku, to odliczeniu od dochodu podlegać będą również składki zdrowotne zapłacone w okresie styczeń-czerwiec 2022. Oznacza to, że przedsiębiorca obliczający w lipcu zaliczkę na podatek dochodowy za miesiąc czerwiec, będzie mógł pomniejszyć dochód o wszystkie składki zdrowotne zapłacone od początku roku.
Odliczenie składki zdrowotnej na ryczałcie
Inaczej wyglądać będzie kwestia odliczenia składki zdrowotnej w przypadku ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych. Przedsiębiorcy na ryczałcie nie ewidencjonują bowiem dochodu, lecz sam przychód.
Przedsiębiorca na ryczałcie będzie mógł zatem odliczyć zapłacone składki zdrowotne od przychodu. Jednak i w tym przypadku obowiązywać będzie limit odliczenia. Zgodnie z nowymi przepisami, ryczałtowiec będzie mógł odliczyć od przychodu maksymalnie kwotę odpowiadającą 50% zapłaconych składek zdrowotnych.
Możliwość odliczenia składek zdrowotnych również i w tym przypadku wejdzie w życie z mocą wsteczną. Oznacza to, że odliczenie od przychodu w przypadku ryczałtowców dotyczyć będzie nie tylko składek zdrowotnych zapłaconych w drugiej połowie roku, lecz obejmie wszystkie składki zapłacone od stycznia 2022 roku.
Odliczenie składki zdrowotnej na karcie podatkowej
Jeszcze inaczej kwestia odliczenia składki zdrowotnej wyglądać będzie w przypadku osób rozliczających się kartą podatkową, które nie ewidencjonują ani dochodu, ani nawet przychodu.
Przedsiębiorcy na karcie podatkowej również dokonają częściowego odliczenia składki zdrowotnej. Odliczenie to dokonywane będzie od podatku, a wysokość tego odliczenia odpowiadać będzie kwocie równej 19% zapłaconych składek zdrowotnych.
Podobnie jak w przypadku liniowców i ryczałtowców, odliczenie zadziała z mocą wsteczną. Odliczenie od podatku obejmie zatem nie tylko składki zdrowotne zapłacone od lipca, lecz również te opłacone w pierwszej połowie roku.
Dla pozostałych firm - niższy podatek
Z możliwości częściowego odliczenia składki zdrowotnej skorzystać będą mogły trzy grupy przedsiębiorców, tj. liniowcy, ryczałtowcy oraz osoby na karcie podatkowej. Prawo do odliczenia składki zdrowotnej wciąż nie będzie jednak przysługiwać przedsiębiorcom rozliczającym się według skali podatkowej. Ta ostatnia grupa uzyska bowiem inny przywilej, tj. niższą stawkę podatku PIT.
Zgodnie z nowymi przepisami, od lipca 2022 roku obniżeniu ulegnie pierwsza stawka PIT. Dotychczasowa stawka w wysokości 17% zostanie zastąpiona stawką na poziomie 12%.
Co istotne, również i ta zmiana zadziała z mocą wsteczną. Niższa stawka PIT na poziomie 12% znajdzie bowiem zastosowanie do dochodów uzyskanych od stycznia 2022 roku.
W mocy pozostaną z kolei dwie pozostałe zmiany wprowadzone już wcześniej przepisami Polskiego Ładu, tj. wyższa kwota wolna od podatku na poziomie 30 tys. zł oraz nowy próg podatkowy podwyższony do poziomu 120 tys. zł.
W wyniku obniżki stawki PIT do 12%, przedsiębiorca na skali podatkowej będzie mógł zaoszczędzić na podatku dochodowym do 4500 zł w skali roku.
Rząd umożliwi wsteczną zmianę formy opodatkowania
Uchwalenie pierwotnych przepisów Polskiego Ładu skłoniło wielu polskich przedsiębiorców do zmiany formy opodatkowania (zobacz szczegóły). Na początku 2022 roku zmiany takiej dokonała rekordowo duża liczba osób prowadzących działalność gospodarczą. Według danych Ministerstwa Finansów tylko rozliczenie w formie ryczałtu wybrało bowiem w tym roku dodatkowe 130 tys. firm.
Decyzje o zmianie formy opodatkowania przedsiębiorcy podejmowali w oparciu o przepisy obowiązujące na dzień 1 stycznia 2022 roku. Kolejne zmiany, które mają wejść w życie już w lipcu, wywracają jednak do góry nogami poczynione wówczas wyliczenia. A to oznacza, że w wielu przypadkach optymalną może okazać się zupełnie inna forma opodatkowania niż ta wybrana na początku roku. Dlatego też nowe przepisy umożliwiają przedsiębiorcom dokonanie powtórnej zmiany formy opodatkowania na rok 2022.
Prawo do powtórnego wyboru formy opodatkowania nie będzie jednak przysługiwać wszystkim firmom. Zmiany takiej dokonać będą mogli bowiem jedynie Ci przedsiębiorcy, którzy aktualnie rozliczają się ryczałtem lub podatkiem liniowym.
Te dwie grupy przedsiębiorców będą mogły zatem zdecydować o przejściu na tzw. zasady ogólne czyli rozliczenia podatku według skali podatkowej. W wyniku takiej zmiany zapłacą niższą stawkę PIT w wysokości 12%, lecz kosztem rezygnacji z nowej możliwości w postaci odliczenia części składki zdrowotnej (odliczenie przysługuje bowiem tylko liniowcom i ryczałtowcom).
Nowe przepisy nie umożliwiają z kolei sytuacji odwrotnej, tj. przejścia ze skali podatkowej na podatek liniowy lub na ryczałt. Takiej zmiany będzie można dokonać jedynie w standardowym trybie, tzn. rezygnacja ze skali podatkowej możliwa będzie dopiero dla rozliczeń za rok 2023.
Jak przejść na skalę podatkową i płacić niższy PIT?
Nowe przepisy przewidują dwa tryby powtórnego wyboru formy opodatkowania na rok 2022.
Pierwszy tryb polega na dokonaniu zmiany formy opodatkowania już po zakończeniu roku 2022. Zmiana taka dokonywana będzie w rozliczeniu rocznym za 2022 rok. Przedsiębiorca, który w taki sposób zgłosi chęć przejścia na skalę podatkową, uzyska prawo do rozliczenia całego roku 2022 zgodnie z zasadami opisanymi w nowych przepisach, tj. przy zastosowaniu nowej stawki PIT w wysokości 12%.
Taki sposób powtórnej zmiany formy opodatkowania przysługiwać będzie zarówno ryczałtowcom, jak i przedsiębiorcom na podatku liniowym.
Drugi tryb zgłoszenia polegać będzie na dokonaniu zmiany jeszcze w trakcie roku. Ten tryb przysługiwać będzie jednak tylko tym przedsiębiorcom, którzy obecnie rozliczają się ryczałtem.
Powtórna zmiana formy opodatkowania dokonana w trakcie roku wywoła jednak inne konsekwencje podatkowe. Przedsiębiorca, który zdecyduje się na taki ruch, zmieni bowiem formę opodatkowania na skalę podatkową ze skutkiem od lipca 2022 roku (nie zaś od stycznia, jak w pierwszym trybie). Oznacza to, że pierwsza połowa roku rozliczona zostanie ryczałtem, druga zaś - według skali podatkowej.
Ryczałtowiec decydujący się na zmianę w takim trybie, powinien dokonać odpowiedniego zgłoszenia w Urzędzie Skarbowym do dnia 22 sierpnia 2022 roku.
Składki zdrowotne zostaną powtórnie przeliczone
Zarówno liniowcy, jak i ryczałtowcy decydujący się na powtórną zmianę formy opodatkowania, powinni pamiętać, iż decyzja o przejściu na niższą stawkę PIT na skali podatkowej, pociąga za sobą rezygnację z możliwości odliczenia składki zdrowotnej od dochodu (podatek liniowy) lub od przychodu (ryczałt). Ale nie tylko.
Przejście na skalę podatkową w pierwszym trybie (tj. ze skutkiem od początku roku) oznacza również konieczność przeliczenia zapłaconych już składek zdrowotnych. Składki zdrowotne zapłacone za okres od stycznia do maja będą bowiem musiały zostać powtórnie opłacone w wysokościach właściwych dla skali podatkowej, tj. jako 9% uzyskanego przez firmę dochodu (zobacz szczegóły).
Pełna treść nowych przepisów dostępna jest tutaj.
Jeśli chcesz otrzymywać bieżące informacje na ten temat, zapisz się na nasz newsletter:
| Zobacz również: | Jak uzyskać pomoc finansową dla firmy? |
| Nowe składki ZUS na 2023 rok | |
| Kiedy nie trzeba płacić składki zdrowotnej? | |
