14/12/2023
(21/12/2022)
Osoba zakładająca działalność gospodarczą nie musi opłacać składek ZUS w początkowym okresie prowadzenia firmy. Na czym polega półroczne zwolnienie ze składek ZUS i komu ono przysługuje? Kiedy najlepiej zarejestrować działalność, aby wydłużyć zwolnienie z ZUS do maksimum?
Przypomnijmy, że w 2018 roku zaczęły obowiązywać przepisy Ustawy Prawo Przedsiębiorców, która całkowicie zastąpiła obowiązującą dotychczas ustawę o swobodzie działalności gospodarczej. O szczegółach pisaliśmy tutaj.
Nowe przepisy wprowadziły wiele nowych rozwiązań. Najważniejsze z nich - z punktu widzenia małych przedsiębiorców - to zniesienie obowiązku rejestracji w przypadku najmniejszych działalności gospodarczych oraz 6-miesięczne zwolnienie ze składek ZUS czyli tzw. "ulga na start".
To pierwsze rozwiązanie, czyli tzw. działalność nierejestrowaną opisywaliśmy w detalach w tym artykule. W tym miejscu zajmiemy się szczegółowo drugim rozwiązaniem, czyli zwolnieniem ze składek ZUS w pierwszych miesiącach po założeniu firmy.
Zwolnienie z ZUS - Na czym to polega?
Typowy przedsiębiorca odprowadza składki ZUS w wysokości 1418,48 zł lub składki preferencyjne w wysokości 331,26 zł (pełna tabela składek dostępna jest tutaj).
Na kwotę tę składają się składki na ubezpieczenie społeczne, tj. składka emerytalna, rentowa, chorobowa, wypadkowa oraz składka na Fundusz Pracy. Kwota ta nie zwiera zaś składki zdrowotnej, która obecnie naliczana jest na zupełnie innych zasadach (zobacz szczegóły).
W kwietniu 2018 roku weszły w życie przepisy nowej ustawy Ustawy Prawo Przedsiębiorców, która wprowadziła zwolnienie ze składek ZUS w okresie pierwszych 6 miesięcy prowadzenia działalności gospodarczej.
Należy jednak podkreślić, iż zwolnienie wynikające z nowych przepisów odnosi się jedynie do składek na ubezpieczenie społeczne oraz składki na Fundusz Pracy. Zwolnienie to nie dotyczy zaś składki zdrowotnej. Nowy przedsiębiorca - zwolniony ze składek społecznych - musi zatem opłacić jedynie składkę na ubezpieczenie zdrowotne (zobacz, kto nie musi opłacać tej składki).
W aktualnym stanie prawnym, wysokość składki zdrowotnej uzależniona jest od formy opodatkowania wybranej przez przedsiębiorcę. Od formy opodatkowania zależy również to, czy przedsiębiorca będzie mógł odliczyć tę składkę od dochodu. Więcej na ten temat piszemy w tym artykule.
Ulga na start - Komu przysługuje?
Ze zwolnienia mogą skorzystać nie tylko przedsiębiorcy, którzy zakładają działalność gospodarczą po raz pierwszy, lecz również Ci, którzy już w przeszłości taką działalność prowadzili.
Zgodnie z nowymi przepisami, a konkretnie z art. 18 Prawa Przedsiębiorców, prawo do zwolnienia z ZUS przysługuje po spełnieniu kilku warunków. Ulga na start przysługuje zatem przedsiębiorcy, który:
- jest osobą fizyczną,
- podejmuje działalność gospodarczą po raz pierwszy lub podejmuje ją ponownie, lecz po upływie co najmniej 60 miesięcy od dnia jej ostatniego zawieszenia lub zakończenia,
- nowej działalności nie wykonuje na rzecz byłego pracodawcy, na rzecz którego przed dniem rozpoczęcia działalności gospodarczej, w bieżącym lub w poprzednim roku kalendarzowym wykonywał (w ramach umowy o pracę) czynności wchodzące w zakres tej nowej działalności.
Jeśli chodzi o trzecie z wymienionych ograniczeń, to dotyczy ono jedynie wykonywania takich samych czynności w ramach umowy o pracę. Ograniczenie to nie będzie miało zatem zastosowania w przypadku, gdy w bieżącym lub poprzednim roku wykonywaliśmy podobne czynności w ramach umowy cywilno-prawnej. Wykonywana w przeszłości umowa zlecenie nie zamknie nam zatem drogi do skorzystania z ulgi na start i zawarcia umowy z byłym zleceniodawcą (tym razem już w ramach nowej działalności gospodarczej).
Co istotne, zwolnienie ze składek ZUS przysługuje również przedsiębiorcy, który prowadzi działalność gospodarczą w ramach spółki cywilnej.
Warto jednak podkreślić, że ulga na start przysługuje jedynie samemu przedsiębiorcy. Zwolnienie z ZUS nie dotyczy zatem osoby współpracującej przy prowadzeniu działalności (zobacz szczegóły), ani tym bardziej pracowników czy zleceniobiorców przedsiębiorcy.
Pamiętajmy również, że zwolnienie z ZUS jest prawem, a nie obowiązkiem przedsiębiorcy. Ulga na start jest dobrowolna. Można z niej zrezygnować i w każdym momencie zacząć płacić składki ZUS w normalnej wysokości.
Od kiedy przysługuje ulga na start?
Zgodnie z zapisami ustawy, okres 6-miesięcznego zwolnienia ze składek ZUS zaczyna liczyć się od momentu "podjęcia działalności gospodarczej". Podjęcie działalności gospodarczej nie jest jednak tożsame z rejestracją tej działalności i datą wpisu w CEIDG. W uzasadnieniu do ustawy możemy bowiem przeczytać, iż:
"okres 6 miesięcy powinien być liczony od momentu podjęcia (...) działalności gospodarczej, czyli od momentu faktycznego rozpoczęcia wykonywania tej działalności, rozumianego jako pierwsza czynność w obrocie gospodarczym bezpośrednio związana z przedmiotem zadeklarowanej działalności gospodarczej".
Możliwa jest więc sytuacja, gdy działalność gospodarcza zostanie zarejestrowana 1 czerwca, jednakże pierwsza czynność związana z wykonywaniem tej działalności (np. podpisanie pierwszej umowy czy dokonanie pierwszego zakupu) zostanie podjęta dopiero 15 czerwca. W takim przypadku datą wskazującą na początek korzystania z ulgi będzie ta druga, późniejsza data.
Nawet 7 miesięcy zwolnienia z ZUS
Choć przy okazji ulgi na start mówi się zawsze o sześciu miesiącach zwolnienia ze składek ZUS, to przy odpowiednim dograniu terminów, możemy wydłużyć okres tego zwolnienia do niemal 7 miesięcy. Dlaczego?
Zgodnie z oficjalnym stanowiskiem ZUS, ulga na start kończy się po upływie sześciu pełnych miesięcy kalendarzowych. Łączny okres obowiązywania ulgi zależy więc w tym przypadku od tego, w którym dniu miesiąca podejmiemy nową działalność.
Przykładowo, jeśli działalność podejmiemy w dniu 1 czerwca, to miesiąc czerwiec zaliczy nam się już jako "pełny miesiąc". W tym przypadku ulga będzie obowiązywać przez 6 miesięcy, wliczając w to miesiąc czerwiec. Ostatnim dniem zwolnienia z ZUS będzie zatem dzień 30 listopada.
Zupełnie inaczej sytuacja będzie jednak wyglądać w przypadku, gdy tę samą działalność podejmiemy zaledwie dzień później, tj. w dniu 2 czerwca. W takiej sytuacji, miesiąc czerwiec nie zaliczy nam się jako "pełny miesiąc". Pierwszym pełnym miesiącem będzie bowiem miesiąc lipiec. Ostatnim dniem zwolnienia będzie zatem w tym przypadku dzień 31 grudnia.
Jeden dzień różnicy w "podjęciu" działalności skutkuje zatem możliwością wydłużenia okresu zwolnienia o niemal cały, dodatkowy miesiąc. Pamiętajmy o tym, zarówno przy podawaniu odpowiedniej daty w zgłoszeniu do CEIDG, jak i podczas planowania daty faktycznego podjęcia działalności.
O jakich dokumentach należy pamiętać?
W momencie podjęcia działalności objętej zwolnieniem należy zgłosić się jedynie do ubezpieczenia zdrowotnego na druku ZUS ZZA.
Z kolei po upływie 6 miesięcy zwolnienia należy:
- wyrejestrować się z ubezpieczenia na druku ZUS ZWUA, a następnie
- zgłosić się do ubezpieczeń społecznych oraz ubezpieczenia zdrowotnego na druku ZUS ZUA.
Koniec zwolnienia. I co później?
Po upływie sześciu (a w niektórych przypadkach siedmiu) miesięcy bezskładkowego okresu w ramach ulgi na start, przedsiębiorca zobowiązany jest rozpocząć regularne opłacanie składek ZUS. Nie oznacza to jednak wejścia na pełne składki ZUS. Ulga na start w żaden sposób nie wyklucza bowiem skorzystania z kolejnej preferencji.
Przez okres kolejnych 24 miesięcy przedsiębiorca ma bowiem prawo do skorzystania z tzw. małego ZUS-u, czyli opłacania składek ZUS w preferencyjnej wysokości. Składka płacona przez kolejne 2 lata wzrasta zatem jedynie o ok. 331 zł (w przypadku wejścia na składki pełne byłby to wzrost o 1418 zł).
Przykładowo, w roku 2023, w okresie półrocznego zwolnienia z ZUS, przedsiębiorca na ryczałcie opłaca jedynie składkę zdrowotną w wysokości 376 zł. Po utracie zwolnienia, przez kolejne dwa lata, łączna składka wzrasta do kwoty 707 zł. Natomiast pełne składki w wysokości 1794 zł zapłacimy dopiero po upływie kolejnych 24 miesięcy, czyli łącznie po upływie 30 miesięcy od dnia podjęcia działalności.
O tym, co czeka przedsiębiorcę po zakończeniu ulgi na start oraz jakich formalności powinien on dopilnować, aby skorzystać z kolejnej preferencji, pisaliśmy szczegółowo w tym artykule.
Zobacz również: | Zniżki na paliwo od Nowego Roku |
Składki ZUS na 2024 rok | |
Zmiany ZUS: Powrót do starej składki zdrowotnej | |