Składki ZUS - Aktualne i historyczne

 

14/12/2023

Wbrew zapowiedziom, w 2024 roku nie będzie powrotu do starej składki zdrowotnej. Nie oznacza to jednak, że zmian nie będzie w ogóle. Jaką składkę zdrowotną zapłacimy ostatecznie w 2024 roku? Jakie są możliwe opcje jej obniżenia w przypadku osób prowadzących działalność gospodarczą?

 

Przypomnijmy, że pomimo obietnic złożonych podczas kampanii wyborczej, nowa koalicja parlamentarna nie uchwaliła dotychczas żadnych zmian w zakresie składki zdrowotnej dla przedsiębiorców. Oznacza to, że w 2024 roku osoby prowadzące działalność gospodarczą nie będą mogły liczyć na opłacanie składki zdrowotnej według starych zasad obowiązujących przed wprowadzeniem tzw. Polskiego Ładu. O tym, jak miał wyglądać obiecywany powrót do starej składki zdrowotnej, pisaliśmy tutaj. 

Zgodnie z aktualnie obowiązującymi przepisami, wysokość składek zdrowotnych w 2024 roku będzie jednak różnić się od tych obowiązujących w roku 2023.

Co zatem czeka przedsiębiorców od Nowego Roku? Wszystko zależy od indywidualnych okoliczności, a także od wybranej formy opodatkowania. Obciążenie składką zdrowotną będzie bowiem mocno zróżnicowane w zależności od tego, w jaki sposób rozliczamy się z fiskusem.

Forma opodatkowania wybrana na rok 2024 będzie miała istotny wpływ zarówno na samą wysokość składki zdrowotnej, jak i na możliwość jej odliczania. Dokonana na czas zmiana formy opodatkowania w wielu przypadkach umożliwi oszczędności na poziomie wielu tysięcy złotych. Przyjrzyjmy się zatem poszczególnym formom opodatkowania pod kątem obciążeń z tytułu składki zdrowotnej w 2024 roku.

 

Składka zdrowotna a podatek liniowy

Przedsiębiorcy rozliczający się podatkiem liniowym, w 2024 roku zapłacą składkę zdrowotną, której wysokość uzależniona będzie od dochodu firmy. W przypadku liniowców składka zdrowotna wynosić będzie 4,9% realnego dochodu przedsiębiorcy.

Wysokość składki odprowadzanej za dany miesiąc obliczana będzie na podstawie dochodu osiągniętego w miesiącu poprzednim. Przykładowo, wysokość składki zdrowotnej za miesiąc luty (płatnej w marcu) kalkulowana będzie na podstawie dochodu osiągniętego w styczniu.

W przypadku liniowców obowiązuje również składka minimalna. Przedsiębiorca zapłaci zatem składkę zdrowotną nawet wtedy, gdy w danym miesiącu osiągnie stratę. Minimalna wysokość składki zdrowotnej określona została na poziomie odpowiadającym 9% minimalnego wynagrodzenia za pracę.

W 2024 roku wynagrodzenie minimalne zmienione zostanie dwukrotnie. Od stycznia 2024 roku płaca minimalna wynosić będzie 4242 zł, natomiast od lipca 2024 roku wzrośnie do kwoty 4300 zł (zobacz szczegóły). Pomimo dwukrotnej zmiany płacy minimalnej, minimalna składka zdrowotna obowiązywać będzie w stałej wysokości przez cały 2024 rok. W okresie od stycznia do grudnia 2024 roku minimalna składka zdrowotna wyniesie zatem 381,78 zł (zobacz szczegóły).

Oznacza to, że składka minimalna obowiązywać będzie dla miesięcznych dochodów do kwoty do 7791 zł. Natomiast dla dochodów powyżej 7791 zł, składka naliczana będzie jako 4,9% dochodu.

W przypadku przedsiębiorców rozliczających się podatkiem liniowym, przepisy umożliwiają odliczenie składki zdrowotnej od dochodu. Odliczenie takie możliwe jest jednak tylko w ograniczonym zakresie, tj. do wysokości określonego limitu.

Limit odliczenia składki zdrowotnej dla liniowców został zapisany w ustawie o PIT i wynosi 8700 zł. Limit ten jest jednak co roku podwyższany w drodze obwieszczenia Ministra Finansów. I tak, w 2024 roku roczny limit odliczenia wyniesie 11600 zł. Więcej na temat nowego limitu piszemy w tym artykule.

Oznacza to, że odliczeniu podlegać będzie maksymalnie kwota 11600 zł, a zapłacone składki zdrowotne powyżej tego limitu nie będą odliczalne ani od dochodu, ani od podatku. Maksymalna korzyść podatkowa dla liniowca w 2024 roku wyniesie zatem 2204 zł. 

Co istotne, przedsiębiorca na podatku liniowym ma możliwość wyboru spośród dwóch metod odliczenia. Kwotę zapłaconych składek zdrowotnych może bowiem odliczyć od dochodu lub zaliczyć do kosztów uzyskania przychodu. Przypomnijmy, że wybór metody nie jest obojętny podatkowo. Znacznie większe korzyści przedsiębiorca może bowiem uzyskać dzięki zastosowaniu drugiej metody. Szczegółowo na temat wyboru metody odliczenia składki zdrowotnej piszemy w tym artykule.

 

Składka zdrowotna a skala podatkowa

Nieco inaczej wyliczana będzie składka zdrowotna w przypadku przedsiębiorców rozliczających się według skali podatkowej. Firmy, które wybrały taką formę opodatkowania, również zapłacą składkę zdrowotną, której wysokość uzależniona będzie od dochodu. W tym przypadku jednak składka wynosić będzie aż 9% dochodu firmy.

Również i w tym przypadku obowiązywać będzie składka minimalna w wysokości 9% minimalnego wynagrodzenia za pracę. Podobnie jak w przypadku liniowców, minimalna składka zdrowotna w 2024 roku wynosić będzie 381,78 zł. Oznacza to, że przy wyborze skali podatkowej, składka minimalna obowiązywać będzie dla miesięcznych dochodów do kwoty 4242 zł. Dla dochodów powyżej 4242 zł, składka naliczana będzie jako 9% dochodu.

Czy to oznacza, że w 2024 roku podatek liniowy będzie zawsze korzystniejszy od skali podatkowej? Niekoniecznie. Musimy bowiem pamiętać, iż rozliczanie PIT według skali podatkowej wiąże się z możliwością wykorzystania ulg, odliczeń i innych preferencji, które - co do zasady - są niedostępne przy podatku liniowym.

Pierwszą z tych preferencji jest kwota wolna od podatku, która  wynosi obecnie 30 tys. zł, a która według niedawnych zapowiedzi wzrosnąć miała do kwoty 60 tys. zł (zobacz szczegóły). Należy pamiętać, że z kwoty wolnej skorzystają jedynie ci podatnicy, którzy rozliczają się według skali podatkowej. Więcej na temat kwoty wolnej piszemy w tym artykule.

Kolejną kwestią jest sama wysokość stawki podatkowej, która przy skali podatkowej wynosi jedynie 12% (w porównaniu do 19% na podatku liniowym). Stawka w wysokości 12% obowiązuje do momentu przekroczenia progu podatkowego, który również uległ podwyższeniu. Od 2022 roku wyższą stawkę podatkową w wysokości 32% zapłacimy bowiem dopiero wówczas, gdy nasze dochody przekroczą 120 tys. zł rocznie (i tylko od nadwyżki ponad ten próg).

To jednak nie wszystko. Przedsiębiorca na skali podatkowej ma bowiem również możliwość dokonywania ustawowych odliczeń od dochodu, jak również odliczeń od podatku. Jednym z takich odliczeń jest ulga prorodzinna, niedostępna dla tzw. liniowców. Kolejną preferencją dostępną jedynie na skali podatkowej jest wreszcie możliwość wspólnego rozliczenia podatkowego z małżonkiem.

Polski Ład wprowadził jeszcze jedną, zupełnie nową ulgę, która z kolei dostępna będzie dla wszystkich podatników. Chodzi o ulgę dla dużych rodzin, która polega na dodatkowym zwolnieniu z podatku przychodów do kwoty 85 tys. zł. Z tego zwolnienia skorzystają zarówno przedsiębiorcy na skali podatkowej, jak i firmy na podatku liniowym oraz na ryczałcie. Szczegółowo na temat ulgi dla dużych rodzin piszemy na tej stronie.

A jak wygląda kwestia odliczenia składki zdrowotnej? Firmy rozliczające się według skali podatkowej są jedyną grupą przedsiębiorców, którym odliczenie składki zdrowotnej nie przysługuje w żadnej formie. W tym przypadku składki zdrowotnej nie odliczymy zatem ani od podatku, ani od dochodu.

 

Składka zdrowotna a ryczałt od przychodów ewidencjonowanych

Jeszcze inaczej rozliczą składkę zdrowotną przedsiębiorcy rozliczający podatek na zasadach ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych. Takie osoby zapłacą bowiem składkę zdrowotną w stałej kwocie.

Przepisy zakładają uzależnienie składki zdrowotnej dla ryczałtowców od poziomu przeciętnego wynagrodzenia. Firmy na ryczałcie zapłacą jedną z trzech kwot, w zależności od przedziału, w jakim kształtują się ich roczne przychody:

• przychody < 60 000 zł -> składka zdrowotna jako 9% od kwoty 60% przeciętnego wynagrodzenia (składka 419,46 zł). Zobacz szczegóły.
• przychody 60 000 - 300 000 zł -> składka zdrowotna jako 9% od kwoty 100% przeciętnego wynagrodzenia (składka 699,11 zł). Zobacz szczegóły.
• przychody > 300 000 zł -> składka zdrowotna jako 9% od kwoty 180% przeciętnego wynagrodzenia (składka 1258,39 zł). Zobacz szczegóły.
  

Do ustalenia podstawy wymiaru składki zdrowotnej dla ryczałtowców przyjmuje się kwotę przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw w IV kwartale roku poprzedniego, włącznie z wypłatami z zysku, ogłaszanego przez Prezesa GUS. Wartość ta zostanie ogłoszona przez GUS ok. 20 stycznia i dopiero wtedy poznamy ostateczną wysokość składki zdrowotnej dla ryczałtowców na rok 2024 (zobacz szczegóły).

A jak wygląda kwestia odliczenia składki zdrowotnej? Przedsiębiorcy na ryczałcie nie ewidencjonują dochodu, lecz sam przychód. Przedsiębiorca na ryczałcie będzie mógł zatem odliczyć zapłacone składki zdrowotne od przychodu. Jednak i w tym przypadku obowiązywać będzie limit odliczenia. W 2024 roku, ryczałtowiec będzie mógł odliczyć od przychodu maksymalnie kwotę odpowiadającą 50% zapłaconych składek zdrowotnych.

Przypomnijmy, że przedsiębiorcy rozliczający się ryczałtem również mają możliwość skorzystania ze zwolnienia podatkowego w kwocie 85 tys. zł przysługującego dużym rodzinom. O tym, komu przysługuje nowa ulga, piszemy szczegółowo w tym artykule.

 

Składka zdrowotna a karta podatkowa

Jeszcze inne zasady naliczania składki zdrowotnej obowiązują w przypadku osób rozliczających się na podstawie karty podatkowej. W tym przypadku składka zdrowotna będzie jeszcze niższa niż na ryczałcie i wynosić będzie 9% od wynagrodzenia minimalnego.

W 2024 roku wynagrodzenie minimalne zmienione zostanie dwukrotnie. Od stycznia 2024 roku płaca minimalna wynosić będzie 4242 zł, natomiast od lipca 2024 roku wzrośnie do kwoty 4300 zł (zobacz szczegóły). Pomimo dwukrotnej zmiany płacy minimalnej, składka zdrowotna na karcie podatkowej obowiązywać będzie w stałej wysokości przez cały 2024 rok. W okresie od stycznia do grudnia 2024 roku składka zdrowotna wyniesie zatem 381,78 zł.

Przedsiębiorcy na karcie podatkowej również dokonują częściowego odliczenia składki zdrowotnej. Osoby rozliczające się kartą podatkową nie ewidencjonują jednak ani dochodu, ani nawet przychodu. Odliczenie składki zdrowotnej w tym przypadku dokonywane jest zatem od podatku. Wysokość tego odliczenia w 2024 roku odpowiada kwocie równej 19% zapłaconych składek zdrowotnych.

Przypomnijmy jednak, że ta atrakcyjna forma opodatkowania już w 2022 roku została ustawowo "zamrożona". Oznacza to, że w 2024 roku kartą podatkową będą mogły rozliczać się jedynie te firmy, które zdecydowały się na tę formę opodatkowania do końca grudnia 2021 roku. W 2024 roku nie będzie już możliwości dokonania takiego wyboru.

 

Wybór formy opodatkowania na 2024 rok

Zróżnicowanie zasad naliczania składki zdrowotnej powoduje, że zmiana aktualnej formy opodatkowania może przynieść w przyszłości istotne oszczędności (zobacz szczegóły).

Pamiętajmy, że zgodnie z obowiązującymi przepisami, zmiany formy opodatkowania możemy dokonać do 20. dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym firma osiągnęła pierwszy przychód w danym roku. Jeśli więc pierwszy przychód w roku przedsiębiorca osiągnął w styczniu, zmiany formy opodatkowania może dokonać w terminie do 20 lutego. O tym, w jaki sposób dokonać zmiany formy opodatkowania, piszemy w tym artykule.

Jeśli chcesz otrzymywać bieżące informacje na ten temat, zapisz się na nasz newsletter:

Twój e-mail:

 

 

Zobacz również:	Ruszyły dopłaty do paliwa. Aż 1400 zł dofinansowania.
	Obowiązek wysyłki PKPiR w nowym pliku JPK
	Nowe zasady wystawiania faktur