21/12/2022
W ciągu ostatniego roku przepisy dotyczące składki zdrowotnej ulegały wielokrotnym zmianom. Jaką składkę zdrowotną zapłacimy ostatecznie w 2023 roku? Jakie są możliwe opcje jej obniżenia w przypadku osób prowadzących działalność gospodarczą?
Przypomnijmy, że w styczniu 2022 roku weszły w życie przepisy uchwalone w ramach tzw. Polskiego Ładu, które całkowicie zmieniły obowiązujące od przeszło 20 lat zasady naliczania składki zdrowotnej. Zniesiona została m.in. możliwość odliczenia składki zdrowotnej od podatku, a sposób kalkulowania składki dla przedsiębiorców uzależniony został od wybranej formy opodatkowania.
Nowe przepisy nie obowiązywały jednak zbyt długo, ponieważ już w lipcu weszły w życie kolejne zmiany, za sprawą których przywrócono m.in. częściową odliczalność składki zdrowotnej. W zależności jednak od wybranej formy opodatkowania, odliczalność ta stosowana jest w różnym zakresie, a niektóre osoby prowadzące działalność gospodarczą wciąż nie odliczą kwoty zapłaconych składek w ogóle.
Rok 2023 jest pierwszym rokiem, w którym nowe zasady kalkulowania i odliczania składki zdrowotnej stosowane będą w sposób ciągły i niezmienny przez cały rok. Co zatem czeka przedsiębiorców od Nowego Roku? Wszystko zależy od indywidualnych okoliczności, a także od wybranej formy opodatkowania. Obciążenie składką zdrowotną będzie bowiem mocno zróżnicowane w zależności od tego, w jaki sposób rozliczamy się z fiskusem.
Forma opodatkowania wybrana na rok 2023 będzie miała istotny wpływ zarówno na samą wysokość składki zdrowotnej, jak i na możliwość jej odliczania. Dokonana na czas zmiana formy opodatkowania w wielu przypadkach umożliwi oszczędności na poziomie wielu tysięcy złotych. Przyjrzyjmy się zatem poszczególnym formom opodatkowania pod kątem obciążeń z tytułu składki zdrowotnej w 2023 roku.
Składka zdrowotna a podatek liniowy
Przedsiębiorcy rozliczający się podatkiem liniowym, w 2023 roku zapłacą składkę zdrowotną, której wysokość uzależniona będzie od dochodu firmy. W przypadku liniowców składka zdrowotna wynosić będzie 4,9% realnego dochodu przedsiębiorcy.
Wysokość składki odprowadzanej za dany miesiąc obliczana będzie na podstawie dochodu osiągniętego w miesiącu poprzednim. Przykładowo, wysokość składki zdrowotnej za miesiąc luty (płatnej w marcu) kalkulowana będzie na podstawie dochodu osiągniętego w styczniu.
W przypadku liniowców obowiązuje również składka minimalna. Przedsiębiorca zapłaci zatem składkę zdrowotną nawet wtedy, gdy w danym miesiącu osiągnie stratę. Minimalna wysokość składki zdrowotnej określona została na poziomie odpowiadającym 9% minimalnego wynagrodzenia za pracę.
W 2023 roku wynagrodzenie minimalne zmienione zostanie dwukrotnie. Od stycznia 2023 roku płaca minimalna wynosić będzie 3490 zł, natomiast od lipca 2023 roku wzrośnie do kwoty 3600 zł (zobacz szczegóły). Pomimo dwukrotnej zmiany płacy minimalnej, minimalna składka zdrowotna obowiązywać będzie w stałej wysokości przez cały 2023 rok. W okresie od stycznia do grudnia 2023 roku minimalna składka zdrowotna wyniesie zatem 314,10 zł.
Oznacza to, że składka minimalna obowiązywać będzie dla miesięcznych dochodów do kwoty do 6410 zł. Natomiast dla dochodów powyżej 6410 zł, składka naliczana będzie jako 4,9% dochodu.
W przypadku przedsiębiorców rozliczających się podatkiem liniowym, przepisy umożliwiają odliczenie składki zdrowotnej od dochodu. Odliczenie takie możliwe jest jednak tylko w ograniczonym zakresie, tj. do wysokości określonego limitu. W 2023 roku roczny limit odliczenia dla liniowców został podwyższony z dotychczasowych 8700 zł do kwoty 10200 zł. Oznacza to, że odliczeniu podlegać będzie maksymalnie kwota 10200 zł, a zapłacone składki zdrowotne powyżej tego limitu nie będą odliczalne ani od dochodu, ani od podatku. Maksymalna korzyść podatkowa dla liniowca w 2023 roku wyniesie zatem 1938 zł. Więcej na temat nowego limitu odliczenia na rok 2023 piszemy w tym artykule.
Co istotne, przedsiębiorca na podatku liniowym ma możliwość wyboru spośród dwóch metod odliczenia. Kwotę zapłaconych składek zdrowotnych może bowiem odliczyć od dochodu lub zaliczyć do kosztów uzyskania przychodu. Przypomnijmy, że wybór metody nie jest obojętny podatkowo. Znacznie większe korzyści przedsiębiorca może bowiem uzyskać dzięki zastosowaniu drugiej metody. Szczegółowo na temat wyboru metody odliczenia składki zdrowotnej piszemy w tym artykule.
Składka zdrowotna a skala podatkowa
Nieco inaczej wyliczana będzie składka zdrowotna w przypadku przedsiębiorców rozliczających się według skali podatkowej. Firmy, które wybrały taką formę opodatkowania, również zapłacą składkę zdrowotną, której wysokość uzależniona będzie od dochodu. W tym przypadku jednak składka wynosić będzie aż 9% dochodu firmy.
Również i w tym przypadku obowiązywać będzie składka minimalna w wysokości 9% minimalnego wynagrodzenia za pracę. Podobnie jak w przypadku liniowców, minimalna składka zdrowotna w 2023 roku wynosić będzie 314,10 zł. Oznacza to, że przy wyborze skali podatkowej, składka minimalna obowiązywać będzie dla miesięcznych dochodów do kwoty 3490 zł. Dla dochodów powyżej 3490 zł, składka naliczana będzie jako 9% dochodu.
Czy to oznacza, że w nowym systemie podatkowym podatek liniowy będzie zawsze korzystniejszy od skali podatkowej? Niekoniecznie. Musimy bowiem pamiętać, iż rozliczanie PIT według skali podatkowej wiąże się z możliwością wykorzystania ulg, odliczeń i innych preferencji, które - co do zasady - są niedostępne przy podatku liniowym.
Pierwszą z tych preferencji jest kwota wolna od podatku, która wzrosła do poziomu aż 30 tys. zł. Należy pamiętać, że z kwoty wolnej skorzystają jedynie ci podatnicy, którzy rozliczają się według skali podatkowej. Więcej na temat nowej kwoty wolnej piszemy w tym artykule.
Kolejną kwestią jest sama wysokość stawki podatkowej, która przy skali podatkowej wynosi jedynie 12% (w porównaniu do 19% na podatku liniowym). Stawka w wysokości 12% obowiązuje do momentu przekroczenia progu podatkowego, który również uległ w zeszłym roku podwyższeniu. Od 2022 roku wyższą stawkę podatkową w wysokości 32% zapłacimy bowiem dopiero wówczas, gdy nasze dochody przekroczą 120 tys. zł rocznie (i tylko od nadwyżki ponad ten próg).
To jednak nie wszystko. Przedsiębiorca na skali podatkowej ma bowiem również możliwość dokonywania ustawowych odliczeń od dochodu, jak również odliczeń od podatku. Jednym z takich odliczeń jest ulga prorodzinna, niedostępna dla tzw. liniowców. Kolejną preferencją dostępną jedynie na skali podatkowej jest wreszcie możliwość wspólnego rozliczenia podatkowego z małżonkiem.
Polski Ład wprowadził jeszcze jedną, zupełnie nową ulgę, która z kolei dostępna będzie dla wszystkich podatników. Chodzi o ulgę dla dużych rodzin, która polega na dodatkowym zwolnieniu z podatku przychodów do kwoty 85 tys. zł. Z tego zwolnienia skorzystają zarówno przedsiębiorcy na skali podatkowej, jak i firmy na podatku liniowym oraz na ryczałcie. Szczegółowo na temat ulgi dla dużych rodzin piszemy na tej stronie.
A jak wygląda kwestia odliczenia składki zdrowotnej? Firmy rozliczające się według skali podatkowej są jedyną grupą przedsiębiorców, którym odliczenie składki zdrowotnej nie przysługuje w żadnej formie. W tym przypadku składki zdrowotnej nie odliczymy zatem ani od podatku, ani od dochodu.
Składka zdrowotna a ryczałt od przychodów ewidencjonowanych
Jeszcze inaczej rozliczą składkę zdrowotną przedsiębiorcy rozliczający podatek na zasadach ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych. Takie osoby zapłacą bowiem składkę zdrowotną w stałej kwocie.
Przepisy zakładają uzależnienie składki zdrowotnej dla ryczałtowców od poziomu przeciętnego wynagrodzenia. Firmy na ryczałcie zapłacą jedną z trzech kwot, w zależności od przedziału, w jakim kształtują się ich roczne przychody:
- przychody < 60 000 zł -> składka zdrowotna jako 9% od kwoty 60% przeciętnego wynagrodzenia (składka w 2023 roku wynosi 376,16 zł). Zobacz szczegóły.
- przychody 60 000 - 300 000 zł -> składka zdrowotna jako 9% od kwoty 100% przeciętnego wynagrodzenia (składka w 2023 roku wynosi 626,93 zł). Zobacz szczegóły.
- przychody > 300 000 zł -> składka zdrowotna jako 9% od kwoty 180% przeciętnego wynagrodzenia (składka w 2023 roku wynosi 1128,48 zł). Zobacz szczegóły.
Co istotne, do ustalenia podstawy wymiaru składki zdrowotnej dla ryczałtowców przyjmuje się kwotę przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw w IV kwartale roku poprzedniego, włącznie z wypłatami z zysku, ogłaszanego przez Prezesa GUS.
A jak wygląda kwestia odliczenia składki zdrowotnej? Przedsiębiorcy na ryczałcie nie ewidencjonują dochodu, lecz sam przychód. Przedsiębiorca na ryczałcie będzie mógł zatem odliczyć zapłacone składki zdrowotne od przychodu. Jednak i w tym przypadku obowiązywać będzie limit odliczenia. W 2023 roku, ryczałtowiec będzie mógł odliczyć od przychodu maksymalnie kwotę odpowiadającą 50% zapłaconych składek zdrowotnych.
Przypomnijmy, że przedsiębiorcy rozliczający się ryczałtem również mają możliwość skorzystania ze zwolnienia podatkowego w kwocie 85 tys. zł przysługującego dużym rodzinom. O tym, komu przysługuje nowa ulga, piszemy szczegółowo w tym artykule.
Składka zdrowotna a karta podatkowa
Jeszcze inne zasady naliczania składki zdrowotnej obowiązują w przypadku osób rozliczających się na podstawie karty podatkowej. W tym przypadku składka zdrowotna będzie jeszcze niższa niż na ryczałcie i wynosić będzie 9% od wynagrodzenia minimalnego.
W 2023 roku wynagrodzenie minimalne zmienione zostanie dwukrotnie. Od stycznia 2023 roku płaca minimalna wynosić będzie 3490 zł, natomiast od lipca 2023 roku wzrośnie do kwoty 3600 zł (zobacz szczegóły). Pomimo dwukrotnej zmiany płacy minimalnej, składka zdrowotna na karcie podatkowej obowiązywać będzie w stałej wysokości przez cały 2023 rok. W okresie od stycznia do grudnia 2023 roku składka zdrowotna wyniesie zatem 314,10 zł.
Przedsiębiorcy na karcie podatkowej również dokonują częściowego odliczenia składki zdrowotnej. Osoby rozliczające się kartą podatkową nie ewidencjonują jednak ani dochodu, ani nawet przychodu. Odliczenie składki zdrowotnej w tym przypadku dokonywane jest zatem od podatku. Wysokość tego odliczenia w 2023 roku odpowiada kwocie równej 19% zapłaconych składek zdrowotnych.
Przypomnijmy jednak, że ta atrakcyjna forma opodatkowania już w zeszłym roku została ustawowo "zamrożona". Oznacza to, że w 2023 roku kartą podatkową będą mogły rozliczać się jedynie te firmy, które zdecydowały się na tę formę opodatkowania do końca grudnia 2021 roku. W 2023 roku nie będzie już możliwości dokonania takiego wyboru.
Wybór formy opodatkowania na 2023 rok
Zróżnicowanie zasad naliczania składki zdrowotnej powoduje, że zmiana aktualnej formy opodatkowania może przynieść w przyszłości istotne oszczędności (zobacz szczegóły).
Pamiętajmy, że zgodnie z obowiązującymi przepisami, zmiany formy opodatkowania możemy dokonać do 20. dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym firma osiągnęła pierwszy przychód w danym roku. Jeśli więc pierwszy przychód w roku przedsiębiorca osiągnął w styczniu, zmiany formy opodatkowania może dokonać w terminie do 20 lutego. O tym, w jaki sposób dokonać zmiany formy opodatkowania, piszemy w tym artykule.
Jeśli chcesz otrzymywać bieżące informacje na ten temat, zapisz się na nasz newsletter:
| Zobacz również: | Jak uzyskać wsparcie finansowe dla firmy? |
| Obowiązek wysyłki PKPiR w nowym pliku JPK | |
| Nowe zasady wystawiania faktur | |
